Markalama nedir ?
Temel imalat işlemleri giriş konularındandır. Yapım resminin ilgili iş parçası üzerine uygun niteliklerde çizilmesi için yapılan işlemlere markalama denir. Markalamanın amacı, makine parçalarının yapım resmine uygun olarak işlenebilmelerini sağlayıcı işaret ve çizgileri oluşturmaktır. iş parçalarının doğru ve kolay işlenmesini sağlar.
Markalama Aletleri
Markalama pleyti
Markalamanın yapıldığı düzlem yüzeyleri olan, kaburgalı dökme demirden yapılmış masa veya tablalardır.
Markalama yapılırken yüzeyin düzgün olması gerektiğinden markalama pleyti üzerinde delme kesme nokta ,çekiç vb gibi vurma işlemleri yapılmaz. markalama pleytine zarar verecek hareketlerden kaçınılır.
V yatakları
V yatakları Genellikle, silindirik parçaların kolaylıkla markalanmasında kullanılır. Ağırlığı sebebiyle markalama işlemi esnasında dayama olarak da kullanılabilmektedir.
Çelik Cetveller
Cetveller markalama işleminde Ölçme işleminde kullanılmaktan başka, iş parçalarına doğrusal marka çizgileri çizmeye yarar. Çelik cetvel sıkça kullanılan markalama aletlerindedir.
Numaratörler
Numaratörler, bir yüzüne rakam ya da harf işlenip sertleştirilmiş metal çubuklardır. Üzerine çekiçle vurmak suretiyle, metal iş parçalarının üzerine kalıcı yazı ya da numara işlemek amacıyla kullanılırlar.
Çizecekler
Markalamada metal yüzeylere çizgilerin çizilmesinde kullanılır. Çizecekler gövdeleri yumuşak uç kısımları alaşımlı çelikten veya elmastan yapılıp gövdeye sert lehim ile kaynatılır. Uç açıları 10 derece ila 30derece arasındadır. Çizecekler önlük ceplerinde taşınmamalı ve nokta gibi kullanılmamalıdır
Mihengirler
Markalama işlemlerinde istenilen ölçü aralığında paralel çizgi çizmek amacıyla mihengirler kullanılır.En önemli markalama araçlarından biridir. Basit verniyerli veya hassas göstergeli (dijital) mihengir çeşitleri mevcuttur
NOT : Mihengir kullanımı konusunda örnek iş parçası markalama örneği için :
BKNZ : Bağlama Pabucu Temrini yapım aşamaları
Pergeller
Pergeller markalamada dairesel çizgilerin çizilmesinde kullanılır. Pergelin merkezdeki ayağına baskı yapılmalıdır Pergelin çizen ayağında baskı yapılırsa kayma olur.
Deliklerde pergel kullanmak için delik, ağaç takozla doldurulur .
Nokta
Nokta : Marka çizgilerinin kaybolmaması ve delinecek delik merkezlerinin belirlenmesi ,ayrıca matkap ucuna kılavuzluk (rehberlik) etmesi için iz açmaya yarar. krom veya vanadyumlu çelikten yapılır.
Noktalar iki çeşittir. Birli deliklere kılavuz etmesi amacıyla hazırlanmış nokta (Uç açısı 90 derecedir) Diğeri ise markalama çizgilerinin çalışma sırasında kaybolmaması ve kenar çizgilerinin belirlenmesinde kullanılan noktalardır. Bunların uç açısı ise 60 derecedir.
Nokta vurulurken önce, marka çizgilerini görebilmek için eğik tutulur. Sonra dikleştirilerek çekiçlenir.
Nokta izleri, marka çizgilerini ortalamalı çizgilerden sapmamalıdır. Nokta, eğrisel çizgilerde sık, doğrusal çizgilerde ise seyrek vurulmalıdır.
Deliklerin hassas olarak markalanması için ayrıca bir kontrol dairesi çizilmelidir. Kontrol dairesi, delinmekte olan deliğin merkezde olup olmayacağını göstermeye yarar.
Yukarıdaki örnek iş parçasında delik delinecek yerler nokta vurularak belirlenmiş ve matkap ucunun tutunması için kılavuzluk görevi üstlenmişlerdir
Açıölçer
Çekiç
Çelikten yapılmış ve iki tarafı sertleştirilmiş bir vurma aletidir.. Ağırlıkları, 50, 75, 100, 150, 200, 250, 300, 400, 500 gr olarak kullanılmaktadır.
Merkezleme gönyesi
Merkezleme gönyesi : Silindirik parçaların merkezinden geçen çizgileri çizmeye yarar.
Merkezleme Çanı
merkezleme çanı : Silindirik parçaların merkezlerini, alın yüzeylerinden belirlemeye yarar
Markacı boyaları
Yüzeylerin özelliğine göre markacı boyası kullanılır. Bir yüzeyin boyanması, marka çizgilerinin kolay görünmesini sağlar.
İmalat sektöründe ”Göztaşı” olarak da bilinen Bakır sülfat tozu, markacı boyası olarak kullanılır. Bakır sülfat normalde mavi renklidir. Suyla karıştırılarak metalin üzerine sürüldüğünde metalin yüzeyinde kızıla çalan kahverengi (bakır rengi) renk oluşturur.
Piyasada satın alabileceğiniz hazır markacı boyaları da mevcuttur. Bu boyalar, çabuk kuruması, metali pastan koruması ve yağdan etkilenmemesi gibi özellikleri ile özellikle kalıpçılar için uygundur . Dikkatli saklanması gerekir. Yanıcıdır.
Markalama nasıl yapılır ?
Markalamada İşlem Sırası:
- İş parçasında çapaklar varsa temizlenir,
- Markalanacak yüzeyler markacı boyası ile boyanır,
- Markalanacak parça pleyt üzerine yerleştirilir,
- Öncelikle eksenler ve merkezler çizilir, nokta ile izlenir,
- Daha sonra resim parça üzerine aktarılır,
- Markalama kontrol edilir.
Bağlama pabucu iş parçasında delik delinecek ve eliptik kanal oluşturulacak bölge marka çizgileri ve nokta vurularak belirlenmiş. Yine parçanın sağ tarafında görünen açılı kısım da marka çizgileriyle sınırları belirlenmiştir.
Suya karıştırılarak marka amaçlı kullanılan bakır sülfat (göztaşı) demir-çelik nesnelerin üzerine sürüldüğünde metali bakır rengine boyar
Temizlenmiş çelik yüzeylerin boyanmasında göztaşı (Bakır sülfat) kullanılır. Göz taşı yüzeyleri bakır renge boyar.
Bu yazımızda Markalamanın tanımını yaptık. Markalama aletlerini inceledik . Markalamanın nasıl yapıldığını anlattık .
Çok güzel bir çalışma olmuş.
faydali bir calisma olmus