Atmosfer havasını tıpkı bir yay sıkıştırarak basınçlı hava üreten makinelere kompresör denir. Atmosfer havasının emiş şekline ve elemanların yapılarına göre çok sayıda kompresör çeşidi vardır. Sık kullanılan kompresör çeşitleri:
Pistonlu Kompresörler
Bir silindir boşluğu içinde hareket eden pistonun aşağı hareketiyle, silindir içinde vakum oluşur ve emme subabı açılır. Atmosferden alınan hava, bir filtreden geçirilir ve silindir içine doldurulur. Pistonun alt ölü bölgeye hareketi boyunca emiş işlevi devam eder. Piston yukarı yönde harekete başladığında hem emme hem de egzos subabı kapalıdır. Silindir içinde hapsedilen hava sıkıştırılmaya başlanır. İstenen orana kadar sıkıştırma işlemi devam eder. Daha sonra egzos subabı açılır ve basınçlı havayı sisteme gönderir.
Gürültülü çalışmaları ve sık sık sorun yaratmaları nedeniyle pistonlu kompresörler çok tercih edilmez. En önemli tercih sebebi fiyatlarının düşük olmasıdır; bu nedenle küçük ve orta büyüklükteki işletmelerde tercih edilir.
Vidalı Kompresörler
Vidalı kompresörlerde “vida grubu” adı verilen döner elemanlar kullanılır. Döner elemanların üzerinde vidaya benzer helisel oluklar bulunduğu için “vidalı kompresör” olarak adlandırılırlar. Vida grubunun dönmesi ile emiş ağzında vakum oluşur. Hava çıkış ağzına kadar vida boşluğunda taşınır. İstenen sıkıştırma oranına geldiğinde hava sisteme gönderilir.
İlgili konu ve detaylar için bakınız: Pistonlu Kompresörler ve çalışma prensibi
Vida grubundaki elemanlar birbirine temas etmeden döner. Bunun için vidaların alın kısmında dişli çarklar kullanılır. Sürtünme olmadığı için aşınma olmaz. Vidalı kompresörler sessiz çalışan ve bakım problemi çıkarmayan bir kompresör türüdür. Büyük ve orta ölçekli işletmelerde çok yoğun olarak kullanılır.
İlgili konu ve detaylar için bakınız: Vidalı Kompresörler, yapısı, çeşitleri, üstünlük ve zayıflıkları
Rotorlu Kompresörler
Bu tür kompresörlerin iç yapılarında dönen elemanlara “rotor” adı verilir. Rotorlar farklı kesitlere sahip elemanlardan oluşur.
Rotorlardan biri elektrik motorundan aldığı hareketle dönerken diğer rotor serbes olarak döner. Rotorların dönüşü ile emme ağzından içeri hava emilir ve çıkış ağzına doğru sürüklenir. Çıkış ağzında ise sıkıştırılan hava sisteme gönderilir.
Turbo Kompresörler
Pistonlu, vidalı ve rotorlu kompresör türleri havayı belirli oranlarda sıkıştırarak basınçlı hava üretiyordu. Dinamik kompresörlerde ise havaya kinetik enerji kazandırılır; daha sonra havanın kinetik enerjisinin azaltılması sonucu, kinetik enerji basınç enerjisine dönüştürülür. Turbo kompresörler, genellikle yüksek debi ve düşük basınç gereken yerlerde kullanılır.
hava kanatlar arasından geçtikçe sıkıştırılmaktadır. Bu tip kompresörler tek kademeli yapılabileceği gibi çok kademeli olarak da yapılabilir.