Tanım: Uygun bir biçimde bir kalemin, dönmekle olan iş boyunca ilerleyip devamlı bir oluk açması, do/ayısı ile silindirik parça yüzeyinde belirli kesitte çıkıntılar meydana gelmesi işlemine tornada vida çekme denir.
Metrik vidanın elemanları
h= Adım
D= Diş üstü çapı
d= Diş dibi çapı
D,= Böğür (Bölüm dairesi) çapı
t= Diş derinliği
Metrik Vida Sistemi
Bütün ölçüler mm’dir.
Diş açısı = 60odir.
Dişler alttan ve üstten diş yüksekliğinin 1/8’i kadar kesilmiştir.
Yaklaşık olarak diş derinliği t= 0,7 x h mm’dir.
Gerçek diş derinlikleri vida özelliğine ve hassasiyetine göre böğür çapını gerçekleştirecek şekilde tablolardan alınır.
Whitworth Vida Sistemi
Çapları inç ölçü birimi olarak verilir. Ülkemizde inç yerine daha çok parmak deyimi kullanılır.
Bir parmak 1″ =25,4 mm dir.
Vida adımı parmaktaki diş sayısı olarak verilir.
Diş açısı 55° dir.
Adım –> p= 25,4 /z dir.
Not: Whitworth vidalarının açılmasında tezgâh adımı olarak 1″ daki diş sayısı esas alınır.
Torna Tezgahında Vida Açma İşlem Basmakları
Vidanın diş derinliği hesaplanır. Kalemi gereğine göre bileyerek, uç açısı vida mastarı ile kontrol edilir. Kalem yüksekliği işin eksenine göre özenle ayarlanır.
Kalem ucu ekseni, işin ekseniyle 90 derece açı oluşturacak şekilde mastarla ayarlanır. (yukarıdaki resim)
Torna Ana mili hız kutusundan vida adımını verecek şekilde ayarlama yapılır.
Vida Kalemi iş yüzeyine hafifçe dokunana kadar ilerletilir. Bu konumda dikey hareket mikro metrik bileziğini sıfıra ayarlanır. Kalem işin baş tarafına alınır. (yukarıdaki resim)
Makas koluna bastıktan sonra torna çalıştırılır. Kalem iş boyunca ilerlemeye başlayınca derin olmayan bir deneme talaşı verilir. Deneme talaşını birkaç dişin yeri belli olana kadar devam ettirilir.
Kalemi geri çekerek tezgâh durdurulur. Herhangi bir hatanın olup olmadığı vida tarağı ile kontrol edilir.
Vida kalemi, işin ucundan biraz dışarı gelecek şekilde başlangıç noktasına getirilir. Bu işlem için vida boyu kısa ise ana mili ters çevirerek, vida boyu uzun ise vida saati kullanarak yapılır.
Vidanın sonuna gelindiğinde dikey hareket kolunu ters çevirerek kalem geri alınır.
Araba başlangıç konumuna götürmek için kalemi geri çektiğimiz esnada, ana mil ters çevrilmelidir.
Kalemi ilerletip yeniden talaş verilir. Vida dişleri gereken derinliğe yaklaşana kadar işlem devam edilir.
Yüzeylerin düzgünlüğünü sağlamak için 0,1 veya daha az ( sıfır paso ) verilir. Sıfır paso 2–3 defa yapılabilir. Tornada vida açarken bor yağı kullanılması vidanın temiz çıkmasını sağlar. bunun için vida çekerken bor yağı kullanılması veya yağdanlıktan kesme yağı damlatılması gerekir.
Alıştırma somunu veya vida tarağı ile dişler kontrol edilir.
Not: Herhangi sebepten dolayı makas kolunun ana milden çıkarsa, tekrar makas kolu aktif hale getirilerek üst ve alt sportu kullanarak kalemi vida oluğuna oturacak şekilde ayarlanır.
1 Yorum
Tornada uzun vidaları çekerken kalemin geri gelmesinde kaybolacak zamanı önlemek için vida saati kullanılır vida saatinin kullanılması hakkında bilgi paylaşır mısınız selamlar