• İMALAT
    • CNC
    • DELME İŞLEMLERİ
    • EL İŞLEMLERİ
    • FREZELEME
    • İŞ GÜVENLİĞİ
    • KALIPÇILIK
    • KAYNAK TEKNOLOJİSİ
    • MALZEME BİLGİSİ
    • ÖLÇME KONTROL
    • TAŞLAMA
    • TORNALAMA
  • YENİLİKÇİ ÜRETİM YÖNTEMLERİ
    • 3d Tarayıcılar
    • 3d Yazıcı ile Baskı
    • Elektro Erozyon İle İşleme
    • Lazer İle İşleme
    • Su Jeti İle İşleme
  • MAKİNE ELEMANLARI
  • HİDROLİK PNÖMATİK
  • TEKNİK RESİM
    • Bilgisayar Destekli Çizim
    • CADCAM
    • KATI MODELLEME
    • TASARI GEOMETRİ
    • TEKNİK RESİM DERSLERİ
  • KONU ANLATIMLARI
    • MESLEKİ YABANCI DİL
    • İLK YARDIM BİLGİSİ
  • MATERYALLER
    • ATÖLYE TEMRİNLERİ
    • SINAV SORULARI
    • YILLIK PLANLAR
    • TEKNİK TABLOLAR
  • BİLİM ve TEKNOLOJİ
    • İlginç – Pratik Fikirler
    • Teknoloji Keşfi
    • Bilgisayar Püf Noktaları
    • Ücretsiz Program İndirme
  • OTOMOBİL
    • ARAÇ BAKIM ONARIM
    • Ehliyet Sınavı Hazırlık Testleri
    • Güvenli Sürüş Eğitimi
    • Araç ve Motor Bilgisi
  • SORU SOR
Facebook X (Twitter) Pinterest Tumblr
Makine Eğitimi
  • ÜRETİM TEKNİKLERİ
    • İmalat İşlemleri – Yöntemleri
      • CNC PROGRAMLAMA
      • DELME İŞLEMLERİ
      • EL İŞLEMLERİ
      • FREZELEME
      • İŞ GÜVENLİĞİ
      • KALIPÇILIK
      • KAYNAK TEKNOLOJİSİ
      • KESME İŞLEMLERİ
      • MALZEME BİLGİSİ
      • ÖLÇME KONTROL
      • TAŞLAMA
      • TORNALAMA
    • YENİLİKÇİ ÜRETİM YÖNTEMLERİ
      • ELEKTRO EROZYON İle İŞLEME
      • LAZER İLE İŞLEME
      • SU JETİ İLE İŞLEME
      • 3D YAZICI İLE BASKI
      • 3D TARAYICILAR
    • TEKNİK RESİM
      • TEKNİK RESİM DERSLERİ
      • BİLG. DESTEKLİ ÇİZİM
      • KATI MODELLEME
      • TASARI GEOMETRİ
      • CAD-CAM
    • MAKİNE ELEMANLARI
      • DİŞLİ ÇARKLAR
      • HİDROLİK PNÖMATİK
      • KAMLAR
      • KAVRAMA VE FLANŞLAR
      • KAYIŞ KASNAK VE KAMALAR
      • MEKANİK – MUKAVEMET
      • MİLLER VE MUYLULAR
      • PERÇİNLER
      • RONDELA VE GUPİLYALAR
      • RULMAN VE YATAKLAR
      • VİDALI BİRLEŞTİRMELER
      • YAYLAR
  • MATERYALLER
    • KONU ANLATIMLARI
      • FİZİK DERSİ KONULARI
      • İLK YARDIM BİLGİSİ
      • MESLEKİ YABANCI DİL
    • EVRAKLAR
      • ATÖLYE TEMRİNLERİ
      • YILLIK PLANLAR
      • HAZIR ANTETLİ KAĞITLAR
      • SINAV SORULARI
      • TEKNİK RESİM ÖRNEKLERİ
      • TEKNİK TABLOLAR
    • ÇEVRİMİÇİ KONU TESTLERİ
      • İLK YARDIM KURSU TESTLER
      • MESLEKİ YABANCI DİL
  • BİLİM ve TEKNOLOJİ
    • Teknik Videolar
      • TEKNOLOJİ KEŞFİ
      • İlginç – Pratik Fikirler
    • BİLİŞİM
      • BiLGİSAYAR DÜNYASI
      • ÜCRETSİZ PROGRAM İNDİR
    • OTOMOBİL
      • ARAÇ BAKIMI ve ONARIMI
      • ARAÇ ve MOTOR BİLGİSİ
      • GÜVENLİ SÜRÜŞ
      • EHLİYET SINAVI HAZIRLIK TEST
  • Soru Sor
Makine Eğitimi
Ana Sayfa»Teknoloji Keşfi»İmalat Yöntemleri

RAYBALAMA nedir Raybalama nasıl yapılır ?

raybalama nasıl yapılır

Raybalama

Bu yazımızın konusu Raybalama nedir ve Raybalama nasıl yapılır.Raybalama işlem basamakları ve raybalama kuralları olacak.

Raybalama ,deliği hassas bir yüzey kalitesi ile istenilen ölçüyü sağlamak için yapılan bir işlemdir.Matkapla delinen delik tam ölçüsünde olmadığı gibi hassas bir iş için yüzeyi de gerekli düzgünlükte elde edilemez.Hassas ve düzgün bir yüzey elde edilmesi istenirse, önce delik,ölçüsünden biraz küçük delinir.Sonra tam ölçüsüne getirmek üzere raybalanır.

Raybalamada  İşlem Basamakları

1-İş parçasını markalayarak uygun bir bağlama elemanı ile tablaya bağlanır.
2-İstenilen hassasiyete göre 0,1–0.5mm küçük delik delinir.
3-Delik deldiğimiz devir sayısının yarısını tezgâha ayarlarız.
4-Raybayı mors kovanı ile fener miline bağlanır.
5-Rayba saat ibresi yönünde döndürülür.
6-Rayba uygun hızla deliğin içine salınır.
7- Ölçü kontrolü yapılarak parça sökülür.

rayba

Raybalama kuralları

1.Rayba çekilecek deliğe verilecek rayba payı asla normal değerini aşmamalıdır. Uyulmazsa;
takım ömrünün kısalması söz konusudur.

2. Rayba kolu, rayba sapına uygun olmalıdır. Kolun deliği rayba başına göre bol olursa
raybaya hâkimiyet sağlanamaz ve raybanın nasıl kestiği hissedilemez.

3. Rayba işe dik tutularak ve iki elle eşit kuvvetle bastırılarak döndürülmelidir. raybalama işleminde buna uyulmazsa; deliğin ağız kısımları genişler ve hatta delik bozulabilir.

4. Rayba hiçbir zaman kesme yönünün tersine döndürülerek çıkartılmaz.Aksine hareket edilirse kesici ağızlarla delik yüzeyi arasında talaş sıkışır ve deliğin yüzeyi çizilir. Rayba çıkarılacağı zaman batırılmadan kesme yönüne çevrilerek ve aynı zamanda yukarı doğru çekilerek çıkarılır.

raybalama kuralları tüfek tabanca namlusu raybalama

5. Mümkün olduğu kadar raybayı bir defada çekip bitirmek gerekir. Rayba birkaç defa çıkarılıp, tekrar salınarak tamamlanırsa deliğin yüzeyi bozulur. Eğer raybayı temizlemek zorunluluğu doğarsa ince bir kıl fırça ile gaz yağı dökülerek temizlemek gerekir.

6. Kama kanalı ve ya herhangi bir kanal açılmış deliklere helis rayba çekilir. Çünkü silindirik raybanın ağzı kanal boyunca talaş kaldırma konumunda kalacağından hem çok zorlanır hem de kırılma tehlikesi ile karşı karşıya kalabilir.

7. Makine raybası çekerken devir sayısının düşük tutulduğunu (delik delerken kullanılan devir sayısının en çok 1/3 ü kadar) unutulmamalıdır ve sert çeliklere rayba çekerken kesme hızı 3- 5 m/dak yı aşmamalıdır.

Raybalama nasıl yapılır 

Raybanın kesici ağızları, delik ekseni yönünde uzunlamasına hareket eder. Kesici ağızların iyi talaş kaldırabilmesi için delik yüzeyine dar bir kısmıyla değmesi gerekir. Bunun için kesici ağızların sırtları boşaltılmış ve boydan boya dar bir şerit halinde zırh bırakılmıştır. Daha önce açılmış deliğe dikkatlice sokulan rayba döndürülerek hareket ettirilirse kesici ağızlar delik yüzeyinden gayet ince bir talaş kaldırır.

Raybayı kendi çapından daha küçük bir deliğe kolayca sokabilmek için uç kısmı konik yapılmıştır. Buna başlangıç kesme ucu denir ve kesme işini bu uç yapar.

Raybalama sırasında kuvvetlice bastırılmadan dolayı, rayba deliğin içinde sıkışır ve
ağızlar malzemeye dalar. Bu nedenle deliğin yüzeyinde raybanın ağız sayısı kadar ağız yeri meydana gelir. Bu durumda rayba gevşetilmeli ve tekrar işleme devam edilmelidir.

raybalama nasıl yapılır rayba payı

Silindirik kısımdaki zırh yüzeyleri raybaya kılavuzluk eder. Makine raybalarının ucu çaplarına göre çeşitli konikliklerde yapılırlar. Bunların boyu genellikle kısa seçilir. Konik raybalarda ayrıca başlangıç kesme ucuna gerek yoktur. Çünkü konik olan rayba deliğe kolayca girer. Koniklik yüzünden zorlanmalarla karşı karşıya olan bu raybalar çabuk kırılabilir. Çünkü kesici bütün boyda malzemeyi kavrar. Bu sebepten konik raybaların dikkatli kullanılmaları gerekir.

 Raybalamada malzemeye göre delik çapı-rayba payı nasıl ayarlanır

malzemelere göre delik rayba payları
malzemelere göre delik rayba payları

Konu ile ilgili bknz : rayba delik toleransı anma çapı tablosu

raybalama değerleri
raybalama değerleri

Genişlemeli raybalarda raybalama nasıl yapılır?

İşlenecek deliğin çapı raybanınkine eşit olacağından raybalamaya başlamadan önce kullanılacak raybanın çapı özel bileziklerle kontrol edilmelidir. Raybalar da her kesici alet gibi belirli zaman kullanıldıktan sonra körelir. Bunlardan tekrar faydalanabilmek için bilenmeleri gerekir. Fakat bilenen raybanın çapı küçülür.

Raybalanan deliklerin çapları, bilendikten sonraki çapına eşit olur. O halde raybalar ancak belli bir zaman içersinde, belirli ölçülerdeki delikleri büyültmek için kullanılabilirler. Bu yüzden bilendikten sonra belirli ölçü sınırları içersinde ayarlanabilen genişlemeli raybalar yapılmıştır.

Genişlemeli raybalar, anma çapı esas olmak üzere belirli toleranslara göre ayarlamak mümkündür. Bu ayarlamada istenilen toleransa uygun bileziklerden yararlanılır. Uygun çaptaki bilezik, açılan rayba deliğinden çok tatlı bir şekilde geçmeli ki raybanın çekildiği deliğin çapı istenilen ölçüde olsun.

Ayarlı raybalarda raybalama nasıl yapılır?

Ayarlı raybalarda, takma çakılar konik yarıklar içersinde hareket ettirilerek belirli sınırlar içersinde istene çapa göre ayarlanabilirler. Çakılar yuvarlak taşlandıktan ve bilendikten sonra bir yağ taşı ile temizce kılağısı alınır.

ayarlı rayba

Takma çakılı raybalarda raybalama nasıl yapılır?

Takma çakılı ayarlı raybalar, ayar somunlarının gevşetilip sıkılması ile istenilen çapa uygun olan bileziğe çok tatlı geçecek durumda ayarlanmış olmalıdır. Ayar bitiminde somunların iyi sıkılmış olmasına ve bu iş için uygun anahtarın seçilmesine özellikle dikkat edilmelidir.

Konuyla İlgili Sorular

Soru : Rayba otlaması nedir ? 

Eğer raybanın ağızları eşit aralıklı yapılmışsa rayba gevşetildikten sonra tekrar döndürülünce ağızlar yine önceki yerine takılır ve rayba deliğin içersinde sıkışır. Bu çeşit rayba ile genişletilen deliğin yüzeyi hem tırtıllı olur hem de işlenmesi zorlaşır. Bu olaya rayba otlaması denir.


Soru : Rayba otlaması nasıl engellenir ? 

Rayba otlamasının önüne geçmek  için rayba ağızları çevre üzerine değişik aralıklarda olacak şekilde açılmalıdır. Bu şekilde yapılmış rayba, delik içersine sıkışarak ağız yerleri meydana getirdiği zaman gevşetilerek döndürülürse bu kez ağızlar eski yerlerine takılmayacağı için raybalama kolayca yapılır. Böyle bir rayba, delik yüzeyini temiz ve tırtılsız yapar.


Soru : Raybalamada soğutma sıvısı ya da kesme sıvısı kullanılır mı ? 

Rayba ömrünü  uzatmak için raybalama sırasında, içine %20 oranında su katılmış bir bor yağı emülsiyonu kullanmak çok iyi sonuçlara ulaşmamızı sağlar.
Ancak gri döküm ve bakalit cinsi malzemelere rayba çekerken kesme yağı kullanılmamalıdır.


Soru : Raybalar hangi kısımlarından bilenir ? 

Cevap : Belirli bir süre sonra körlenen raybalar, kesici ağızların sırtlarından bilenirler. Raybalar sevk ağızlarının sırt yüzeylerinden bilenmezler. Aksi taktirde raybanın çapı düşer


Paylaş. Facebook Twitter WhatsApp Pinterest Tumblr Email

İlginizi Çekebilir

Alüminyum Ekstrüzyon Nedir, Nasıl Yapılır?

Kaynak Yöntemleri – Metodları- Çeşitleri

Elektrik Ark Kaynağının Tarihçesi

CNC Tel Büküm Makinesiyle Oyuncak Yapımı

Günümüzde ve Gelecekte 3b Yazıcı Uygulamaları

Lazerle Kesim Çalışma Prensibi Avantaj ve Dezavantajları

Yorumlayın Cevabı İptal Et


Araçlarda Drive By Wire Teknolojisi
Rayba Malzemeleri ve Raybanın Kısımları
Eksantrik mil arızaları. Arıza sebepleri ve önlenmesi
G01 kodu. Kesme yaparak doğrusal hareket
  • İLETİŞİM FORMU

Makine Eğitimi. Makine teknolojisi, otomotiv teknolojisi ders notları slayt sunu video ve dokumanlar. Makine bölümü dersleri.

Facebook Pinterest Tumblr

Yukarıya yazın ve aramak için Enter tuşuna basın. İptal etmek için Esc tuşuna basın.