Yön kontrol valfleri, basınçlı havaya start veren, durduran ve akış yönünü değiştiren valflerdir.
Pnömatik Yön Kontrol Valflerinin Gösterilmesi
Yön kontrol valflerinin tanımlanmasında 3/2, 5/2 gibi rakamlar kullanılır. “ilk rakam valfin yol sayısını”, “ikinci rakam valfin konum sayısını” belirtir.
Yol sayısı: Valfe bağlanabilecek maksimum hortum sayısıdır. Sembol üzerinden bir konumdaki bağlantı sayısının sayılması ile bulunur.
Konum Sayısı: Valfte seçilebilecek pozisyonların sayısıdır. Her konum valfın gerçekleştirdiği ayn bir fonksiyondur. Konumlar valf sembollerinde kareler ile gösterilir Kare sayısı aynı zamanda konum sayısıdır. Valfler en az iki konumludur. Kapalı- açık
Pnömatik devre çizimlerinde ok yönleri valften geçen havanın akış yönünü belirler. Ok yönünün tersinden de geçiş olabilir.
Pnömatik devre çizimlerinde yollar, hattın yaptığı işe göre (basınç hattı, çalışma hattı, egzoz hattı, kumanda hattı) Harf veya rakamlarla belirtilirler.
Yukarıdaki şekilde ise hava giriş ve çıkış hattının gösterimi anlatılmıştır.
Pnömatik Yön Kontrol Valflerinde Konum Türleri
Normal Konum ve çalışma Konumu
Bir Yön kontrol valfi, normal konum ve yüklü konum (çalışma konumu) olmak üzere en az iki konuma sahiptir. Şekilde görülen valfin normal konumunda hava geçemez. Çıkış tarafından yani iş hatlarından gelen hava egzozdan dışarı atılmaktadır. Valf, butona basılıp yüklü konuma alındığında hava geçişi sağlanır. Bu konumda egzoz hattı kapalıdır.
Butondan elimizi çektiğimizde valf, yayın boşalmasıyla normal konumuna geri döner.
Bu valfin tanımlaması şöyledir: 3/2 normalde kapalı, buton kumandalı, yay geri dönüşlü yön kontrol valfi
Normalde Kapalı ve Normalde Açık Valf
Yukarıda valflerin normal konumlarından bahsetmiştik. Pnömatik olsun hidrolik olsun, yön kontrol valflerinde, bir şekilde buton, kol, ayak pedalı vb ile aktive edilmemiş konum normal konumdur.
Bir yön kontrol valfinin normal konumunda sisteme basınç sağlanmıyorsa normalde kapalıdır. (Yandaki şekilde ortadaki valfin 1 no’lu basınç hattına bakınız)
Valfin normal konumunda sisteme basınç sağlanabiliyorsa normalde açık valf denir. (Yandaki şekilde baştaki ve sondaki valfler)
Yay merkezlemeli Orta Konum
Yandaki şekilde, 5/3 yay merkezlemeli orta konumu görüyoruz. Valfin normal konumu orta konumdur. Örneğin Elektriksel kumanda ile diğer konumlara geçilir. sinyal kesilince yay geri dönüşüyle orta konuma geri dönülür.
Pnömatik Yön Kontrol Valflerinde Kumanda Biçimleri
Pnömatik yön kontrol valflerinde konum değişimi için elle, mekanik, pnömatik veya elektrik yoluyla kumanda biçimleri mevcuttur. Bunların devre çizimi yukarıda verilmiştir.