Makine teknolojisi hidrolik pnömatik dersi konusu .Hidrolik devrenin kısımları resimli anlatım
Hidrolik devreler makine teknolojisinde önemli yer arz ederler.
Hidrolik devrelerin birbiriyle tam uyum içinde çalışan pek çok parçadan oluştuğunu ve bu parçaların her birinin hassas üretim ve kalite kontrol aşamalarından geçerek sistemi oluşturduklarını da eklemek gerekir.
Şekilde basit bir hidrolik devrenin elemanlarını sembol anlatımla görüyoruz.
1- Hidrolik Pompa
Elektrik motorundan aldığı hareketle Depodaki yağı emerek büyük bir basınç üretip mekanik enerjiyi hidrolik enerjiye çeviren hidrolik devre elemanıdır.
Detaylar için BKNZ: Hidrolik Pompa Nedir? Nasıl çalışır
Pompalar hidrolik sistemin ihtiyaçlarına göre değişen kapasitelerde ve değişik biçimlerde tasarlanırlar. Pompa seçimi yapılırken sistemin ihtiyaçlarına en uygun olanı seçilmelidir. Aksi halde hidrolik sistem verimli çalışmaz.
Detaylı Bilgi için BKNZ: Hidrolik Pompa Seçimi
Ayrıca BKNZ: Hidrolik Pompa Çeşitleri
2- Tank
Hidrolik sistemlerde en önemli enerji kaynağı olan sıvıların içinde depolandığı kaba yağ deposu. veya tank denir. Sistemde ısınan yağ depoya gelince hem dinlenir hem de depodaki filtre tarafından temizlenir.
Yağ deposunun içinde emiş hattında basılan ve geriye dönen yağın ayrılmasını sağlayan bir perde ile emiş filtresi ve emiş borusu bulunur.
Yağ deposu ölçüsü , sistemde dolaşan yağın debisinin 3-5 kat fazlası oranında olması gerekir.
3- Çek Valf
Tek yönde akışa müsaade eden, diğer yönden akış kesitini kapayan valflere çek valf denir.
Bilyalı , kapaklı ya da yaylı olan tipleri vardır. İster bilyalı ve yaylı olsun ister kapaklı olsun ,amaç tek yönlü geçişe izin vermektir.Akışkan bir yönden rahatça geçer ,ancak diğer yönden gelen akışkanın geçmesine müsade edilmez .
Detay bilgi için
BKNZ: Çek Valf Nedir. Nasıl Çalışır?
4- Basınç Kontrol Valfi
Basınç kontrol valfi, hidrolik devrelerde pompanın sisteme bastığı sıvının basınç değerini belli değerlerde tutma görevini üstlenen hidrolik devre elemanıdır. Basınç hattı üzerine montajı yapılır.
Hidrolik devreyi ve çalışan kısımları korur. Sistemin daha düzenli ve güvenli çalışmasını sağlar.
5- Hidrolik Silindir
Hidrolik Sistemlerde doğrusal hareket elde etmek için kullanılan devre elemanıdır. Hidrolik enerjiyi mekanik enerjiye dönüştürürler. Düzenli olarak ileri-geri hareket ederek çalışırlar.
BKNZ: Hidrolik Silindirin yapısı ve elemanları
İlgili konular olarak ayrıca:
Pnömatik silindir çeşitleri
Pnömatik Silindirler- İleri Seviye Slayt
konu başlıklarına göz atabilirsiniz.
6- Yön Kontrol Valfi
Bir hidrolik sistemdeki alıcının (hidrolik silindir veya hidrolik motor) hareketini ileri-geri veya sağa-sola olarak yapabilmesi veya istediğimiz anda yön değiştirmesi veya durdurması işini yön kontrol valfleri sayesinde yaparız.
Yön kontrol valfleri ile alıcıya giden akışkanın yönünü istediğimiz gibi kontrol edebilir ve istenilen noktada bekletebiliriz.
Detay bilgi için BKNZ: Yön Kontrol Valfleri
7- Akış Kontrol Valfi
Akış kontrol valfleri, hidrolik sistemlerde hidrolik silindire veya hidrolik motorlara giren sıvı miktarını ayarlayan hidrolik devre elemanlarıdır.
Böylelikle silindir veya motorların hızını istenilen oranlarda ayarlamamıza imkan verirler.
Evlerimizdeki musluklar da aslında bir nevi akış kontrol valfleridirler.
Detay bilgi için BKNZ: Akış Kontrol Valfleri
8- Manometreler
Manometreler hidrolik sistemlerde genellikle basınç hattına takılarak basınç ölçen aletlerdir.
Aşırı basınç tespit edildiğinde elektrik sinyali gönderip kontağın atmasını sağlarlar ve doğabilecek kazalar engellenmiş olur.
Hidrolik manometrelerde okunan basınç birimi BAR’dır.
1 BAR = 1 kg/cm²
9- Hidrolik Filtreler
Hidrolik devrelerde kum, metal parçası gibi yabancı maddelerin, çalışan parçalara zarar vermemesi için sisteme temiz sıvı gönderilmesini sağlayan devre elemanlarıdır. Basınç ve dönüş hattına takılabilirler.
Hidrolik filtre, özel madde emdirilmiş kağıtlardan veya madeni tel örgülü 5 mikron boyutuna kadar süzme özellikli malzemelerden üretilirler.
Detaylar ve İlgili konular için BKNZ:
Hidrolik filtreleme Düzenleri
Hidrolik Filtre Seçimi
Hidrolik Filtreler Slayt Sunu
10- Hidrolik Akümülatörler
Hidrolik sistemlerde gerektiği zaman kullanılmak üzere hidrolik enerjiyi basınç altında depolayan elemanlardır.
Çalışma basıncını kontrol ederler.
Sistemde oluşabilecek ani şokları ortadan kaldırırlar.
Sızıntılarla verim kayıplarını telafi ederler.
ısı yükselmelerinde sıvıyı soğuturlar.
Pompa arızalarında veya elektrik kesintilerinde sistemi bir süre besleyerek hareketin tamamlanmasını sağlarlar.
Detay bilgi için BKNZ: Hidrolik akümülatörlerin Görevleri
11- Hidrolik Motorlar
Hidrolik motorlar, çalışma sistemleri bakımından hidrolik pompaların tersi bir sistemle çalışırlar. Hidrolik pompaların aksine, motorlar sıvı basınçlı olarak girer ve dairesel hareket elde edilir.
Hidrolik motorları ters yönde döndürebilmek için yön kontrol valflerine başvurulur.
Detay bilgi için
BKNZ: Hidrolik Motorlar
BKNZ: Hidrolik Motor Çeşitleri
12- Hidrolik Bağlantı ve Sızdırmazlık Elemanları
Bağlantı elemanları : Hidrolik devre elemanlarının birbiri ile bağlantılarının sağlanması ve basınçlı sıvının kısımlar arasında taşınmasını sağlayan devre elemanlarıdır.
Bunlar : Borular, hortumlar ve rakorlardır.
Sızdırmazlık elemanları ise termoplastikten yapılan ve sıvı kaçaklarını önleme amaçlı kullanılan, genellikle çember şeklinde elemanlardır.
Hidrolik Devre Elemanları ile İlgili Dokumanlar
Hidrolik devrenin kısımları resimli anlatım sunu 1
Hidrolik devrenin ana kısımları
Yağ deposunun tanımı ve sembolü
Yağ deposunun özellikleri
Hidrolik pompa Çeşitleri
-Dişli pompalar
-Paletli pompalar
-Pistonlu. pompalar
Pompaların çalışma prensibi
Pompalarda verimlilik
Pompa seçiminde dikkat edilecek özellikler
Debinin tanımı
Hidrolik Silindir çeşitleri
-Tek etkili silindirler
-Çift etkili silindirler
-Teleskobik silindirler
-Yastıklı Silindirler
-Tandem silindirler
-Çift kollu silindirler
-kanatlı tip döner
Hidrolik Devrenin Kısımları Resimli Anlatım Sunu 2
Hidrolik Motorlar
Hidrolik Valfler
– Basınç kontrol valfleri
– Emniyet valfleri
– Basınç. düşürme valfleri
– Basınç sıralama valfi
– Boşaltma valfleri
– Yön kontrol valfleri
– Çek valfler
– Akış kontrol valfleri
Hidrolik akümülatörler ve Çeşitleri
Hidrolik sistemde kullanıln bağlantı elemanları
– Hidrolik borular
– Hidrolik hortumlar
– Hidrolik rakorlar
– Sızdırmazlık elemanları
Hidrolik yağlarda aranan özellikler ve yağ seçimi
Vizkozite
Mutlak vizkozite