Bu yazıda cisim ve sistemin tanımı. Aralarındaki farklar nelerdir. Kapalı sistem nedir gibi konulara değineceğiz.
Cisim
Cisim, maddenin biçim almış durumuna verilen isimdir. Fizikte hacim kaplayan her türlü öğeye denir. Cisimler duyular ile algılanabilirler. Kalem, defter, yiyecekler, masa, sandalye gibi objeler uzayda birer cisimdir.
”Cisim ve madde arasındaki fark nedir?” diye soracak olursak; Boşlukta yer kaplayan, belirli bir hacmi ve kütlesi olan her varlık maddedir. Cisim ise bu maddelerin etkiyle şekillendirilmiş halidir. Örnekle açıklayacak olursak, plastik bir maddedir. Plastik şise bir cisimdir.
Sistem
Sistem: birbiriyle madde, enerji veya bilgi alışverişinde bulunan elemanlar veya parçaları anlamına gelir. Sistem öğelerden oluşmuştur. Bu öğeler arasında çeşitli boyutlarda ilişkiler vardır.
Sistem kelimesi, Latince ‘birleşme’, ‘oluşma’, ‘bir araya gelme’ anlamını taşıyan “Systēma” dan gelir.
(Sözlük anlamı: 1-Dizge 2-Düzen) Sistem: genel olarak düzenli bir biçimde birbirini etkileyen ve birbirine bağlı birimlerden, değişik bölümlerden oluşan ve genel bir plana göre kurulan, belirli bir sonuca ulaşmak için amaca yönelmiş bir bütündür. Birbiriyle bir şekilde ilişkili olan iki ya da daha fazla cismin bir araya gelmesinden oluşur.
Sistem Örnekleri
Anatomide geçen sindirim sistemi. Kimya biliminde geçen Moleküler sistem. Bilişimde İkili (Binary) sistem. Biyolojide, üzerinde ölçme yapılan belirli canlılar topluluğu, Astronomide geçen güneş sistemi sisteme örnektir.
Sistem Çeşitleri
- Doğal Sistemler: Büyüklüğü, amacı, yapı ve işleyişi insan tarafından tasarlanmayan sistemlerdir. Güneş sistemi. Biyolojik sistemler, Ekolojik sistemler, Fizyolojik sistemler gibi.
- Yapay Sistemler: Büyüklüğü, amacı, yapı ve işleyişi insan tarafından tasarlanan sistemlerdir. Bilgisayar sistemleri. Mekanik sistemler, Yönetim sistemleri, Siyasal sistemler, Ekonomik sistemler, Sosyal sistemler gibi.
Açık ve Kapalı Sistem nedir?
Açık Sistem: Sistem ile sistemin içinde faaliyet gösterdiği çevre arasında enerji, malzeme, bilgi-alışverişi varsa ve çevresiyle ilişki kuruyorsa açık sistemdir. Biyolojik ve toplumsal sistemler, işletme gibi sosyal sistemler, açık sistemlerdir. Açık sistemlerin Büyüme yeteneği ve kendilerini koruma eğilimi vardır.
Kapalı sistem: çevresiyle etkileşim ya da girdi-çıktı alış verişi olamayan sistemlerdir. Çevreleriyle ilişki içine girmeye ihtiyaçları yoktur. Kapalı bir sistemin içindeki cisimler birbiriyle etkileşebilir, yani kuvvet uygulayabilir. Kapalı sistemler fizikte oldukça önemlidir, özellikle korunum kanunlarında işe yararlar. Örneğin, enerjinin korunumu ve momentumun korunumu kapalı sistemleri ele alır.
Bir başka örnek olarak da hapishaneleri gösterebiliriz. Hapishaneler yarı kapalı bir sistemdir.
Cisim ve sistem arasındaki fark nedir?
Cisimlerin iç yapısı olmaz, sistemlerin olabilir. Örneğin iç yapısı olmayan protonlar, nötronlar ve elektronlar birleşerek atomlar ve moleküller gibi iç yapısı olan başka sistemleri oluşturur.
Atomun bileşenlerinin sayısı ve düzeni, farklı maddelerin farklı özelliklere sahip olmasına neden olur. Altın ve gümüş atomlarında olduğu gibi. Her ikisinde de proton, nötron ve elektronlar vardır. Ancak bunların dizilimi, düzeni farklıdır.
