Bilimsel olarak akademik çevrelerde laser ablation olarak adlandırılan Lazerle temizleme, bir lazer ışını ile katı (veya bazen sıvı) yüzeylerden mikro parçacıkları kaldırma-çözme işlemidir.
Yüksek lazer akısında, malzemeler genellikle plazmaya dönüştürülür. Genel olarak lazer ablasyon, darbeli lazerle malzemelerin çıkarılması anlamına gelir, ancak lazer yoğunluğu yeterince yüksekse, malzemeler sürekli dalga lazer ışını ile çıkarılabilir.
Lazer temizleme taşlama yapmaz, temas etmez, termal etki yapmaz ve her türlü nesne için uygundur. En güvenilir ve etkili çözüm olarak kabul edilir.
Aynı zamanda lazerle temizleme, geleneksel temizleme yöntemleriyle çözülemeyen sorunları da çözebilir. Ek olarak, lazer iş parçasına temassız temizlik yaptığı için hassas iş parçasını veya ince parçalarını temizlemek çok güvenlidir, Bu nedenle, lazer temizliğinin temizlik endüstrisinde benzersiz avantajları vardır.
Lazer temizleme prensibi
Kirleticiler ve matris arasındaki bağlanma kuvveti kovalent bağ, çift dipol, kılcal etki ve van der Waals kuvveti olarak ayrılır. Bu bağlanma kuvvetinin üstesinden gelinebilir veya yok edilebilirse, dekontaminasyon (arınma-uzaklaştırma) etkisi elde edilecektir.
Kirler, lazer enerjisini emdiğinde, hızlı gazlaştırma veya anlık termal genleşmeden sonra kirletici madde ile alt tabaka yüzeyi arasındaki bağı koparır. Isıtma enerjisinin artması nedeniyle, kirletici parçacıklar titreşir ve alt tabaka yüzeyinden düşer
Lazer temizleme şöyle çalışır: lazer ışınlarının kontrol edilebilir yön ve güçlü yakınsama kabiliyetine sahip lazer ışınının özelliklerini kullanarak, kirletici maddeler ve matris arasındaki bağlanma kuvveti yok edilmesi veya kirleticileri doğrudan buharlaştırılması amacıyla malzemeye büyük enerji yoğunluğu uygulanır. Bu şekilde malzeme temizlenmiş olur.
Lazerle Temizlemenin Uygulama alanları
Lazer temizleme yalnızca organik kirleticileri temizlemek için değil, aynı zamanda metal korozyonu, metal parçacıkları, toz vb. dahil olmak üzere inorganik maddeleri temizlemek için de kullanılabilir. Bazı pratik uygulamalar aşağıda tanıtılmaktadır.
Kalıp temizliği
Geleneksel temizleme yöntemleri kum püskürtme, ultrasonik veya karbondioksit temizlemeyi içerir, ancak bu yöntemlerde genellikle sıcak kalıbın birkaç saat soğutulduktan sonra temizlik için temizleme ekipmanına taşınması gerekir. Temizleme uzun zaman alır ve kalıbın hassasiyetine kolayca zarar verir.
Lazer temizleme yöntemi, ışığı kalıbın ölü köşesine veya diğer temizlik yöntemleriyle çıkarılması kolay olmayan kısma yönlendirmek, optik fiber ile bağlanabildiğinden, kullanımı uygundur.
İlk yatırım maliyeti yüksek olmasına rağmen, bekleme süresinden tasarruf, kalıp hasarını önleme, çalışma güvenliği ve hammadde tasarrufu konularında üstündür.
Lastik şirketinin üretim hattındaki lazer temizleme ekipmanının temizleme testine göre, bir dizi büyük kamyon lastiği kalıbını çevrimiçi olarak yalnızca 2 saatte temizleyebilir.
Silah ve Teçhizatın Temizlenmesi:
Lazer temizleme teknolojisi, silah bakımında yaygın olarak kullanılmaktadır. Lazer temizleme kullanıldığında, temizlik kimyasal temizleme işleminden daha yüksek olmakla kalmaz, aynı zamanda nesne yüzeyinde neredeyse hiç hasar olmaz.
Farklı parametreler ayarlanarak, yüzey mukavemetini ve korozyon direncini iyileştirmek için metal nesnelerin yüzeyinde yoğun bir oksit koruyucu film veya metal eritme tabakası da oluşturulabilir.
Eski Uçak Boyasının Çıkarılması
Avrupa’da lazer temizleme sistemleri uzun süredir havacılık endüstrisinde kullanılmaktadır. Uçağın yüzeyinin belirli bir süre sonra yeniden boyanması gerekiyor ancak boyamadan önce orijinal eski boyanın tamamen çıkarılması gerekiyor.
Geleneksel mekanik boya çıkarma yöntemi, uçağın metal yüzeyine zarar verebilir. Birden fazla lazer temizleme sistemi kullanılırsa, bir A320 Airbus’ın yüzeyindeki boya tabakası, metal yüzeye zarar vermeden iki gün içinde tamamen çıkarılabilir.
Bina Dış Duvar Temizliği:
Lazer temizleme sistemi, özellikle yüksek gökdelenlerde, 70 metre uzunluğa kadar optik fiberler aracılığıyla bina dış duvarlarının temizlenmesi için iyi bir çözüm sunar. Her türlü taş, metal ve cam üzerindeki her türlü kirleticiyi etkili bir şekilde temizleyebilir. Temizleme verimliliği, geleneksel temizlemeden çok daha yüksektir.
Ayrıca binaların çeşitli taş malzemeleri üzerindeki siyah noktaları ve renkli lekeleri de giderebilir.
Elektronik endüstrisinde temizlik
Elektronik endüstrisi, oksitleri çıkarmak için lazer kullanır: elektronik endüstrisi, özellikle lazerin oksitleri çıkarması için uygun olan yüksek hassasiyetli ayrıştırıcıya ihtiyaç duyar.
Devre kartını kaynaklamadan önce, en iyi elektrik iletimini sağlamak için bileşen pimlerinin oksiti giderilmelidir ve pimler dekontaminasyon işlemi sırasında hasar görmemelidir.
Hassas Makine Endüstrisinde Hassas Yağ Giderme Temizliği
Hassas makine endüstrisinde, parçalar üzerinde yağlama ve korozyon direnci için kullanılan esterlerin ve madeni yağların genellikle kimyasal yöntemlerle çıkarılması gerekir ve kimyasal temizlemede genellikle kalıntılar kalır.
Lazerle aster giderme, parçaların yüzeyine zarar vermeden esterleri ve mineral yağı tamamen giderebilir. Kirleticilerin uzaklaştırılması şok dalgası ile tamamlanır.
Nükleer Santral Reaktöründe Boru Hattı Temizliği:
Lazer temizleme sistemi ayrıca nükleer santralin reaktöründeki boruları temizlemek için de kullanılıyor. Radyoaktif tozu doğrudan çıkarmak için reaktöre yüksek güçlü lazer ışını vermek için optik fiber kullanılır. Ayrıca uzaktan çalışma sayesinde personelin güvenliği sağlanabilmektedir.
Özetlemek gerekirse, lazer temizliği birçok alanda önemli bir rol oynar ve otomobil imalatında, yarı iletken levha temizliğinde, hassas parça işleme ve imalatında, askeri teçhizat temizliğinde, bina dış duvar temizliğinde, kültürel kalıntıların korunmasında, devre kartı temizliğinde önemli bir rol oynayabilir.