İzdüşüm
Bir cismin bir düzlem üzerine düşürülen görüntüsüne, o cismin izdüşümü denir.
Gölgenin meydana gelişi olayında yapılan bütün denemeler ışık ışınlarının uzayda doğru olarak yayıldığını göstermiştir.
İzdüşüm konusunda da izdüşüm ışınlarının şekilleri doğru olarak kabul edilir. Bu suretle, uzaydaki şekillerin bütün köşelerinden ve noktalarından geçtiği kabul edilerek izdüşümlerin meydana gelmesini sağlayan uzay doğrularına izdüşüm ışınları denir.
İzdüşüm ışınları, çizimlerde genel olarak sürekli ince çizgilerle gösterilirler.
İzdüşümün olması için; bakış noktası, ışınlar, cisim ve düzlem olması gerekir.
İzdüşüm Metodları
Uzaydaki herhangi bir şeklin izdüşümünü bir düzlem üzerinde elde etmek için uygulandığı kabul edilen metoda izdüşüm metodu denir.
İzdüşüm ışınlarının, izdüşüm düzlemine dik, eğik veya bir merkezden konik olarak gittiğinin varsayılması, aşağıdaki izdüşüm çeşitlerini veya metotlarını meydana getirir.
- Merkezi izdüşüm Metodu (Konik izdüşüm metodu)
- Dik izdüşüm Metodu
- Eğik izdüşüm Metodu
Merkezi İzdüşüm (Konik izdüşüm) Metodu
Uzay şekillerinin, merkez denilen bir noktaya göre, izdüşümlerinin çıkarılması kurallarını kapsayan izdüşüm metoduna Merkezi izdüşüm metodu denir.
Bazı kaynaklarda Konik izdüşüm metodu da denilir.
Merkezi izdüşüm metodunda, görüntünün büyüklüğü, cisim ile bakış noktasının izdüşüm düzleminden olan uzaklığına göre değişir.
Bir noktadan çıkan ışınlar cismin çevre ve kenarlarından geçerek düzlem üzerinde büyüyerek görüntüyü meydana getirir. Bu izdüşüm tam büyüklüğü ve biçimi açıklamadığından işçilik resimlerinde kullanılmaz, daha ziyade afiş, dekorasyon ve mimari çizimlerde kullanılır.
Eğik İzdüşüm Metodu
Bu metotta birbirine paralel olan ışınlar, izdüşüm düzlemine eğik olarak gelirler.
Cismin bir yüzü düzleme paralel olmakla beraber, ışınlar düzleme 90º ‘den farklı bir açıda geldiğinden, izdüşüm düzlemi ile yaptığı açıya bağlı olarak farklı görünüşler meydana getirirler.
Dik İzdüşüm Metodu
Bu metotta izdüşüm ışınları birbirine paralel ve izdüşüm düzlemine ise dik durumdadır. Işınlar birbirine paralel ve düzleme dik geldiklerinden, cismin duruşu değişmedikçe, düzlemle arasındaki mesafe ne kadar değişse, izdüşümde bir değişiklik meydana gelmez. Bu nedenle düzlem üzerindeki izdüşüm de cismin ön yüzü ile aynı biçim ve büyüklükte olur.
Teknik resimde, görünüş resmi adlandırılan bütün resimler dik izdüşüm metoduna göre çizilirler. Eğik izdüşüm metodu ise ancak eğik perspektif çizimlerinde uygulanır.
Dik izdüşümle elde edilen izdüşüm, cisme ait bir tek yüzey görüntüsüdür.
Eğik izdüşüm ile elde edilen izdüşüm ise cisme ait çok yüzeyli olduğundan bu, cismin perspektif görüntüsüdür.
Uluslarararası İzdüşüm Standartları
Ülkemizde ve Avrupa ülkelerinde ISO-E izdüşüm metodu kullanılmaktadır. Ancak ülkeler arasındaki teknolojik ilişkiler içerisinde ISO-A izdüşüm metodunu da bilmek gerekir.
ISO-E (ISO Europe)
Avrupa ve bizimde bağlı olduğumuz ülkeler tarafından kullanılmaktadır.
Cismin yan görünüşünün çizimi için sol taraftan bakılır.
ISO-A (ISO America)
Amerika ve İngiltere’nin bağlı olduğu ülkeler tarafından kullanılmaktadır.
Cismin yan görünüşü için sağ taraftan bakılır. İnternette rastladığım bazı teknik resimlerde yan görünüş neden sol tarafta? sorusunun cevabı buradadır. Yani bazı ülkelerin farklı standartlar kullanmasında.
Bu kısımda kafanız mı karıştı? merak etmeyin. İzdüşüm düzlemleri ve görünüş çıkarma kısımlarında daha detaylı anlatımlara yer vereceğiz. Aşağıda, ilgili yazılardan ulaşabilirsiniz.