HELİS DİŞLİ ÇARKLAR

Bu yazıda helis dişliler hakkında detaylı bilgiler yer alacak. Helis dişli nedir. Nasıl yapılır. Düz dişliden farkı nedir. Helis dişlinin avantajları. Kullanım alanları. Helis dişlinin yapılışı gibi konulara değineceğiz. İşte konu başlıkları:

Helis Dişliler

Helis dişli nedir ? Helis dişliler; Birbirine yakın olan millerdeki hareket ve kuvveti diğer mile iletmekte kullanılan dişli türü ve makine elemanlarıdır.

Helis dişliler, sessiz çalışma ve mukavemet açısından düz dişlilerden  iyi performans gösterirler. Helis dişli çarklar dişlerin açılış yönlerine göre  sağ helis, sol helis adını alırlar.

Dişlilerde helis yönü. Dişliyi yatırdığımızda dişler sola doğru yükseliyorsa Sol helis . Dişler sağa doğru yükseliyorsa sağ helis denir.

Helis Dişli ile Düz dişli arasındaki farklar

Düz dişli çarklar sesli ve vuruntulu çalışırlar. Bu vuruntu ve sesi önlemek için dişliler helis olarak yapılırlar.

Helis dişlilerin düz dişliden görünüm olarak farkı. Dişlerin mil eksenine paralel değil açılı olması

Düz dişli çarklarda mil eksenleri birbirine paralel olduğu halde helis dişlilerden hem paralel hem de değişik açılarda çalışabilir.

Helis Dişli Nerelerde Kullanılır

Helis dişliler genellikle taşıtların vites kutularında kullanılır. Vites hız kutularında helis dişlilerin yumuşak  kavrama ve daha az ses yapma avantajından faydalanıldığını görürüz.

Örneğin araçlarda geri vitese aldığınızda değişik bir ses çıktığını görürsünüz.Bunun sebebi şanzumandaki geri vites dişlisinin  helis değil düz dişli olmasıdır. (Aşağıda)

Araç geri vitesteyken daha fazla ses yapmasının sebebi, Şanzuman dişlilerinden geri vites dişlisinin düz dişli olmasıdır.

Helis Dişlinin Kullanım alanları

Helis dişlinin kullanım alanları örnek :Diferansiyel (Konik helis kullanılmış)

Helis dişliler Genellikle araç veya tezgah hız kutularında -vites kutularında kullanılsa da amaca göre helis dişlinin kullanıldığı yerler çok çeşitlilik gösterebilir

Motorlu araçlarda kullanılan şanzuman (vites kutusu ) sisteminden bir görüntü .Burada da helis dişlilerin kullanıldığını görüyoruz .

Helis dişli kullanım alanlarına örnek olarak Yukarıdaki videoda manuel vitesin çalışması ve helis dişlileri görebilirsiniz.

Helis Dişli Yapımı metodları

Helis dişlilerin eğrileri; sikloid, evolvent, hiposikloid ve episikloid eğrilerinden meydana gelir.

Helis dişlerin açılması

• Döküm yolu ile
• Modül çakıları ile işlenerek Kopya tezgahlarında
• Ovalama (haddeleme) ile
• Preste şekil verme ile
• Yuvarlama metodu ile çalışan tezgahlarda (Mağ – Fellows) azdırma yöntemleri ile açılırlar.

Helis Dişli Formülleri

Aşağıda helis dişlilere ait formül çizelgesi verilmiştir. Formül çizelgesinin üst kısmında formüllere ait terimlerin dişli çizimi üzerinde gösterimi (Hangi formülün nereyi ifade ettiği ) görülmektedir.

Helis Dişlinin Elemanları

Helis dişliler bir açı altında açıldıklarından Aşağıdaki şekilde görüldüğü gibi dişliye alından bakıldığından görünen modül (Mg) ile görünen adım (ts) meydana gelir. Diş açılarına paralel olarak bakıldığı zaman ise normal modül (Mn) ile normal adım (tn) görülür. (|i) eğim açısı genel olarak 20° dir. Helis dişlilerin açılmasında normal modül (Mn) alınır.

Helis dişlilerin yapım resimlerinde gerekli ölçüler ve terimler. Helis dişlinin elemanları . Helis açısı genel olarak ortalama 20° civarındadır. Helis yönü burada sol yönlüdür. Eksen yere dik tutulduğunda açı sola eğimli ise sol, sağa eğimli ise sağ helis adım alır

Helis Dişli Elemanları hesabı

Örnek problem:

Tornalama çapı (Da) 140,18 mm ve diş sayısı 42 olan silindirik helisel dişli çarkın açısı = 20° dir. Silindirik helisel dişli çarkın gerekli elemanlarının değerlerini bulunuz. (Mn , Mg , D a , Do , D f , b)

Bu yazımızda Helis dişlinin tanımı ve helis dişliler hakkında bilgi . Helis dişlilerde helis yönünün bulunması . Helis dişliler ile düz dişlilerin farkı . Helis dişlilerin avantajları .Helis dişli çarkların kullanıldıkları yerler . Helis dişlinin elemanları ve formülleri . Helis dişli elemanları hesabı konularına yer verdik. Yeni konularda buluşmak üzere .

İlgili Yayınlar

• Düz-Helis-Konik Dişli Açma Temrinleri
• Helis Dişli Teknik Resimleri
• Helisel Dişli Geometrisi ve Mukavemet Hesabı