Bu yazımızın konusu parmak freze çakıları olacak. parmak freze çakısı nedir.Parmak freze çakıları nerelerde kullanılır.Parmak frezeler hangi malzemeden yapılır.Freze tezgahına nasıl bağlanır gibi detaylara yer vereceğiz.
Parmak Freze çakıları
Parmak freze çakısı nedir ? Parmak freze, Makine parçaları imalatında, kalıpçılıkta önemli bir yere sahip olan frezeleme işleminde kullanılan, helezonik kesici kenarlara sahip kesici takım türlerinden biridir. İngilizcede ”End milling cutter” diye adlandırılsa da Türkiye’de biçiminden dolayı parmak freze diye adlandırılır.
Parmak freze çakıları sap ve ağız biçimleri bir çok tiplerde yapılırlar. Bunlara ‘saplı silindirik frezeler’ veya ‘şaftlı silindirik frezeleri’ de denir. Küçük çaplı frezelerin freze malafalarına bağlanmaları mümkün olmadığından, küçük çaplı olanları genellikle sapları ile birlikte imâl edilirler.
Sap biçimleri düz, konik veya çektirme vidası delikli yapılırlar. Diş şekilleri ise şekilde görüldüğü gibi çevresine ve alın yüzeylerine açılmış olup, çapı 6 mm. den sonra büyük çaplı olanlarda ise, çevredeki dişler helisel kanallı olarak dişlenirler. (Küçük çaplı bir helisel silindirik frezeye benzetebiliriz).
Parmak freze çakıları nerelerde kullanılır ?
Çevresinde, kesici ağızları, dişleri iki ve üç ağızlı olanlar, kama oluklarının açılmasında, delme ve delik büyütme işlemlerinde kullanılır. Kesici ağızları düşey olarak, dikine ilerleme yapabilecek şekilde bilenirler.
Bu frezelerin yan yüzeyleriyle, geniş olarak kesme işlemlerinde, çakının kırılabileceği düşünülerek fazla talaş verilmemelidir. Kesme şekilleri silindirik helisel frezeleri gibi düşünülebilirse de güçsüzdürler.
Parmak freze ile cep frezeleme (yukarıda)
İç kanalların açılmasında kullanılan T parmak freze
Parmak freze ile kanal açma (yukarıda)
Daha çok azdırma çakısı ya da modül çakı tercih edilse de bazı durumlarda dişli açmak için de parmak frezelerden faydalanılabilir.
Sap kısımları, freze çapına uygun olarak silindirik ve mors koniği biçiminde yapılırlar. Pens mandrenleri ve mors kovanları aracılığı ile freze tezgâhına bağlanırlar.
Detaylı bilgi için BKNZ: Parmak Freze Çakıları Nasıl Bağlanır
Parmak Frezelerin, kesme işlemini yapan dişli kısımlarının şekilleri ise “Diiz ve Helis” kanallı olarak yapılırlar. Helis kanalları, kesme yönüne uygun, sağ veya sol yönlü 10° ilâ 15° derecelik helis açılarında olurlar.
Biçimlerine göre Parmak Freze Çeşitleri
Mümkün olduğu kadar çok farklı parmak freze tipi vardır: profil oluşturma, kontur oluşturma, kanal açma, havşa açma, delme,… İşte başlıcalarına kısa bir genel bakış.
Kare parmak frezeler en yaygın olanlarıdır ve kanal açma, profil oluşturma ve daldırmalı kesme dahil olmak üzere birçok frezeleme uygulaması için kullanılabilir.
Köşe yarıçaplı (radius) parmak frezeler, İç köşeleri hafif yuvarlatılmış düz tabanlı oluklar oluşturabilirler.
Kaba işleme parmak frezeleri , büyük miktarda talaş kaldırmak için kullanılır. Tasarımları çok az veya hiç titreşime izin vermez, ancak daha pürüzlü bir yüzey bırakır.
Konik parmak frezeler , daldırma için kullanılabilen ve açılı yuvaları işlemek için tasarlanmış çakılardır. Genellikle dökümlerde ve kalıplarda kullanılırlar.
Bilyalı parmak frezeler yuvarlatılmış uçlara sahiptir ve 3D şekilleri veya yuvarlak kanalları frezelemek için kullanılır.
T- kanallı parmak frezeler , segman yuvası, tezgah tablası gibi T kanal içeren uygulamalar oluşturmak için, kama kanalları oluşturmak için kullanılabilirler.
Düz kanallı parmak frezeler sıfır derecelik bir helezona sahiptir. Ahşap, plastik ve kompozitler gibi bir spiral oluğun kaldırma etkisinin istenmeyen sonuçlara neden olabileceği malzemeler için iyi çalışırlar. Bu malzemeler için düz kanal, kenarların yıpranmasını en aza indirir ve helisel genel amaçlı parmak frezelere göre daha iyi yüzey kalitesi sağlar.
Parmak Freze Çakılarında Helis açıları
Parmak frezeler tipik olarak 30° civarında helis açısına sahiptir. Helis açısının arttırılması, kesme kuvvetlerini, ısı ve titreşim miktarını azaltacaktır. Bu nedenle, daha yüksek helis açısına sahip parmak frezeler, iş parçası üzerinde daha iyi bir yüzey kalitesi üretme eğilimindedir.
Ancak büyük helis açısına sahip parmak freze, daha zayıf olacak ve yüksek ilerleme hızı ve ağır kesme derinliklerini sürdüremeyecek. Bu nedenle, daha düşük helis açılı kesiciler daha güçlüdür , ancak daha pürüzlü bir yüzey kalitesi sağlarlar.
Parmak frezelerin malzemesi nedir?
HSS Parmak freze
Yüksek hız çeliği, ya da ”seri çelik” diye adlandırılan HSS frezeler en ucuzudur, iyi aşınma direnci sağlar ve ahşap, metaller, metaller gibi birçok malzemeyi frezelemek için kullanılabilir.
Parmak frezelerinizin performansını artırmanın bir başka kolay yolu da iyi bir kaplama eklemektir . En yaygın olanı TiAlN (Titanyum alüminyum nitrür), çok fazla para harcamadan ortalama %25 daha hızlı kesim yapmanızı sağlar
Karbür parmak frezeler, HSS’lerden daha pahalıdır, ancak daha iyi sertlik sağlarlar ve HSS’den 2 ila 3 kat daha hızlı çalıştırılabilirler. Ayrıca ısıya karşı son derece dayanıklıdırlar, sert malzemeleri frezelemeye uygundur.
Bir diğer seçenek de takma uçlu ”sert maden uçlu” parmak frezelerdir. Uçlarının değiştirilebilmesi, en büyük avantajıdır. Sert malzemeleri işlemek için kullanılırlar.
Parmak freze çakıları ile düşey kesme yapılabilir mi ?
Parmak frezelerin çevresindeki düz ve helis kanalın alındaki diş yüzeyiyle birleştiği kısımda dişlenirler. Düşey ilerlemelerde, kesebilirlerse de bu ilerleme 0,5 — l mm. den fazla olmamalıdır. Çünkü, alın dişleri arasındaki talaş boşluğu dolduğunda ilerleme durur, zorlanırsa kırılır. Bunlarla daima yan yüzeyden ilerleme yapılırsa, daha iyi sonuç alınır.
Körlendiklerinde büyük çaplılar çevreden ve alından bilenirler. (Diş derinliği bitinceye kadar.) Küçük çaplılar ise alından pek bilenemezler. Fakat yüzeyi çukurlaştırılarak yandan kesme işlemlerinde biraz daha kullanılması sağlanır.
Bu yazımızda parmak freze çakılarını işledik. parmak freze çakısı nedir.Parmak freze çakıları nerelerde kullanılır.Parmak freze hangi malzemeden yapılır.Freze tezgahına nasıl bağlanır gibi detaylara değindik. Sonraki yazılarımızdan birinde parmak freze ile işlemenin ayrıntılarına göz atacağız.
