Elektrik Kazalarının Oluş nedenleri
Yeterli bilgiye sahip olmamak.
Çalışanların kendilerine aşırı güvenmeleri, risk alması.
Çalışanların işlerini benimsememesi.
Acelecilik, dikkatsizlik ve özen göstermeme.
Yeterli koruyucuların kullanılmaması.
Periyodik kontrollerin yapılmaması.
Makine ve aletlerin çıplak metal kısımlarının topraklanmamış yada gerekli yalıtımın yapılmamış olması.
Çalışanları Elektrik Kazalarından Koruma
Koruyucu yalıtma
Normalde gerilim altında olmayan, ancak yalıtım hatası sonucu elektriklenebilen parçaların izoleli yapılmasıdır. Elektrik işlerinde kullanılan penseler, kargaburunlar, benzer aletler uygun şekilde yalıtılmış ve yağdanlıkların, süpürgelerin, fırçaların ve diğer temizlik araçlarının sapları akım geçirmeyen malzemeden yapılmış olmalıdır.
Yerleri değişmeyen sabit elektrikli makine ve araçlarla , elektrik panolarının taban alanına tahta ızgara, lastik paspas vb konulmak suretiyle korunma sağlanmalıdır. Bu korunma, herhangi bir elektrik kaçağında , insanı toprağa karşı yalıttığı için elektrik çarpması gerçekleşmez.
Küçük Gerilim Kullanma
Bir yalıtım hatasında, elektrik çarpmasının etkili olmaması için elektrikli araçların 42 voltluk gerilimle çalıştırılmasıdır. Bu korunma yöntemi uygulanan araçlarda ekstra topraklamaya gerek yoktur.
Kazan içinde veya buna benzer dar ve iletken kısımları bulunan. yerlerle, ıslak yerlerde, alternatif akım ile çalışan lambalar kullanıldığı taktirde küçük gerilim kullanılmalıdır.
Bu devredeki fişler aynı yerde bulunabilecek daha yüksek gerilimli prizlere uymayacak türden seçilmelidir.
Sıfırlama
Elektrikli makine ve araçların gövde kısımlarının (yani şaselerinin) nötr iletkenine bağlanmasıdır. Ancak nötr hattına doğrudan doğruya bağlamak için en az 10mm2 kesitinde bakır iletken kullanılması zorunludur.
Topraklama
Elektrik enerjisinin kullanıldığı yerlerde , üzerinde akım taşıyabilecek madeni kısımların toprak ile yapılan elektriksel bağlantı düzenine topraklama denir. Diğer anlatımla, makine şasesi ile yeryüzündeki toprağın birbirleri ile bağlanmasıdır.
Elektrikle çalışan tüm makine ve tezgahların şaselerine gözle muayene edilebilen topraklama hatları çekilmelidir.
Ayrıca çelik konstrüksiyonlu metal çatılar da yıldırıma karşı etkili bir şekilde topraklanmalıdır.
Topraklama devresi, düşük dirençli iletkenden (bakır veya alüminyum ) yapılmış olmalı.
Bağlandığı cihazın devresinde meydana gelebilecek maksimum kaçak akımı iletecek kapasitede olmalı. Mekanik ve kimyasal etkilerden korunmuş olarak çekilmelidir.
Topraklama devresi, düşük dirençli iletkenden yapılmış olacak ve bağlandığı cihazın izolesinde meydana gelecek en büyük kaçağı (kısa devreyi) iletecek kapasitede olacak veya devrede, gerektiğinde o cihazı devreden çıkaracak, uygun bir devre kesme tertibatı bulunacak ve topraklama tesisatı, uygun bir şekilde korunacaktır.
Topraklama Kontrolü
Topraklama tesisatı periyodik olarak en az yılda bir, yer değiştirebilen işletme elemanları için 6 ayda bir defa yetkili teknik elemanlar tarafından muayene ve ölçümleri yapılmalıdır.
Yapılan muayene, ölçüm ve kontrol sonucu düzenlenecek belge, işyerinde bulundurulmalıdır. Kontrol, ölçüm ve muayenelerde ölçüm noktaları, motor güçleri, çalışma gerilimi, motor nominal akımı, sigorta açma akımı, iletken tertibi, ölçülen topraklama direnci, hesaplanan topraklama direnci ve sonuçlar belgede açıkça belirtilmelidir.
Kaçak Akım Rölesi
Tüketici devrede, gelen ve giden akımların birbirine eşit olmadığı durumlarda, devreyi otomatik olarak kesen bir koruma cihazıdır. Yani insan vücudundan elektrik geçmesi halinde dönen akım ,gelen akıma eşit olmayacak ve elektrik devresi kesilecektir.
Hayat koruma denen kaçak akım rölesinde topraklama hattına da gerek yoktur. Bu nedenle yerleri sürekli değişen elektrikli aletlerin kullanılmasında çok güvenlidir.
Topraklamalı aletlerde, topraklama devresindeki kesinti halinde aletin elektrik devresini kesen bir kontaktörün bulunması şekli de geçerli sayılır.
Elektrik Bakım Onarım İşlerinde İş Güvenliği
Elektrik tesisatının, cihazlarının veya çıplak iletkenlerinin daima gerilim altında bulunduğu kabul edilmeli ve teknik bir zorunluluk olmadıkça gerilim altında elektrik onarımı yapılmamalıdır. Elektrik tesisatı veya teçhizatının bakım ve onarımında bunları devreden çıkaracak bir devre kesme tertibatı bulunmalı, devreden çıkarıldıktan sonra bunların topraklı olması hali devam etmelidir.
Alçak gerilimli tesislerde yapılacak işlere girişilmeden önce gerilim kesilmelidir. Ancak zorunluluk hallerinde, çalışma müsaadesi veya hizmet talimatında sayılan şartlar dahilinde ve aşağıdaki hususlara uyularak çalışma yapılması gerekir.
a-Platformu olmayan bir direğe çıkılmasını icap ettiren bir işlem bahis konusu olmadıkça yalıtkan bir eşya üzerinde durulmalı,
b-İyi durumda bulunan yalıtkan eldivenler ve sapı yalıtkan aletler kullanılmalı,
c-Çıplak iletkenler civarında çalışırken baret, yalıtkan altlıklı iş ayakkabısı ve iş elbisesi giyilmeli,
d-Nötr teli dahil işyerine yakın olan gerilim altındaki diğer iletkenlerden çalışanın kendisini önceden izole etmesi sağlanmalıdır.
Elektrikle Çalışmalarda İSG İlgili Slayt ve Dokumanlar
