Teknik resim dersleri kategorisinde Bu yayınımızda, Teknik resimde kesit alma. kesit almanın amacı. İç kısımları delik veya oyuk olan karışık parçalarla, birlikte çalışan ve bir kısmi montaj (bazen tam montaj) teşkil eden parçalarda kesit almanın yapılışı, kesit düzlemi ve kesit alma mantığı işlenecektir.
Kesit alma
Birçoğumuz ,bize karmaşık gelen bir makinenin içini açıp çalışma sistemini anlamaya çalışmışızdır. Karmaşık makinelerin (Örneğin otomobil gibi) ortadan ikiye bölünmüş hallerini görebilseydik bu makinelerin çalışma sistemini daha iyi anlayabilirdik. Burada anlatacağımız kesit alma konusu tam da bununla ilgili. Teknik resim derslerinin belki de en zevkli konusudur kesit alma. Hayal gücümüze hitap eder ve geliştirir.
Kesit almanın amaçları
Bir cismin kesildiği varsayılarak, görünmeyen iç kısımlarının görünür olarak ifade edildiği görünüşlere “Kesit Görünüş” denir. Üretimi yapılacak bir parçanın görünüşleri çizildiğinde iç kısımlarda kalan görünmeyen yerlerin ince kesik çizgilerle çizildiğini “Görünüş Çıkarma” öğrenme faaliyetinde açıklamıştık. Görünmeyen bu detayların görünür hale getirilerek anlaşılır olması ve ölçülendirilebilmesi için kesit alma işlemi yapılır. Bu işlem sadece hayalimizde yapılarak resme aktarılır. Yani gerçek anlamda üretimi yapılacak parça kesilmemiştir.
İçinde delik, kanal vb bulunan parçaların yapısını daha anlaşılır kılmak
Parçaların iç kısımları delik oyuk veya dış kısımları fazla girintili çıkıntılı olursa, bu tipten parçaları bir veya birkaç görünüşle belirtmek zor ,hatta çoğu durumda imkansızdır.
Böyle resimlerde dolu çizgiler yanında görünmeyen kenarlarla ilgili olarak çizilen kesik çizgiler karışıklığa sebep olacağından, parçanın anlaşılması zorlaşır. Bu bakımdan kesik çizgilerle dolu bir resim çizimi yerine, parçaların uygun bir düzlem boyunca (bu genellikle bir simetri düzlemidir) kesidi alınır.
Ölçülendirmeyi kolaylaştırmak
Yukarıdaki şekilde bir düz dişli çarkın perspektif görünümü ve dişlinin elemanlarını ölçülendirebilmek için gereken kesit alma düzlemi gösterilmiştir. Bu şekilde düz dişli tam ortasından simetrik biçimde kesildiğinde dişli göbeğini, kama kanalını, diş dibi çapı ve diş üstü çapını göstermek ve ölçülendirmek çok daha kolay olacaktır.
Kesit Alma nasıl yapılır?
Kesit almak için, tanımlarda da belirtildiği gibi bir parçanın bir düzlem (veya düzlemler) boyunca kesildiği varsayılarak parçanın kesit düzlemi önünde kalan kısmı atılır ve geri kalan kısmın söz konusu kesit düzlemindeki dik izdüşümü çizilir.
Yukarıdaki gibi bir parçanın elimizde olduğunu düşünelim. parçaya izometrik olarak yukarıdan ve aşağıdan baktığımızda görünümleri bu şekilde olsun.
Bu parçayı kesit almadan çizmek istersek yukarıdaki gibi bir çizim ortaya çıkacak. Kesikli çizgilerin fazlalığı ve parçanın biçimini hayal edebilme güçlüğü göze çarpıyor.
kesit almada 1. adım
İlk olarak kesiti alınacak parçanın nereden kesileceği belirlenir. Kesit düzlemi yukarıdaki gibi A-A ile belirtilir.
Kesit alınacak yerin belirlenmesinde mümkün olduğunca, normal çizimle anlaşılması zor olan detayları (delikler,kanallar, içte kalan detaylar gibi) ortaya çıkarması amaçlanır.
kesit almada 2. adım
Ardından parça kesildikten sonra öndeki yarısı ayrılarak kesit yüzeyinin görünmesi sağlanır.
kesit almada 3. adım
Parçanın önde kalan kısmı atılır ve geri kalan kısmı yalnız bırakılarak bu kısmın kesit düzlemine dik görünüşü çizilir. Kesit düzlemi ile kesilen ve malzeme dolu bölgeler genellikle 45° lik tarama çizgisi ile taranır
Bu çizimde, görünen kenarlara ait bütün çizgiler dolu çizilir ve kesit düzlemi ile kesilen bölgeler taranır.
Kesit almada A-A harflerinin (A-A kesiti) anlamı nedir ?
Genellikle ön görünüşler kesit gösterilir. (Yukarıdaki resimde olduğu gibi ) . Üs görünüşte ise kesit düzleminin parçayı nasıl ve nereden ayırdığı, A – A şeklinde harflerle ifade edilmiş. Kesit alırken büyükçe bir testere ile parçayı ayırdığımızı farzetmiştik. A-A harfleri burada testerenin iki ucunu ifade eder.
Teknik resimde her zaman A-A kesiti olmayabilir. Bazen karmaşık parçalarda ikinci bir kesit düzlemi de kullanılabilir ve bu kesit düzleminde ise B-B harfleri kullanılır.
Kademeli kesitlerde (kesit düzleminin dosdoğru olmadığı durumlarda) A-B-C-D şeklinde ifade edilen kesit düzlemi de kullanılır. Kademeli kesit konusuna diğer yayınlarda yer verilecektir.
Bu yayınımızda teknik resimde kesit alma konusunu işledik. Kesit almanın amacı. kesit alma nasıl yapılır.kesit düzlemi nedir. Kesit alma mantığı gibi detaylar üzerinde durduk. Bu yazıda temel kesit alma yöntemi üzerinde durulduğundan TAM KESİT yönteminden başka yöntemlere değinmedik.
Diğer kesit alma yöntemlerini incelemek için İlgili konular bölümüne bakınız