Kasnak hesaplamaları
Makine teknolojisi alanında önem taşıyan bir konu da kasnaklar ve kasnak hesaplamaları diye düşünmekteyiz . kasnak hesabı makine alanında çalışan mühendislerin ,teknisyen ve teknikerlerin bilmesi gereken konulardandır .Bu sebeple makine elemanları bölümümüzde bu konuya da yer vermek gereği duyduk.
Birbirini döndüren kasnaklarda, çap ve dönüş sayısı bağıntısı:
Kasnaklarda devir hesabı :
Kayış ile işletimde, kayış kayması daima olur. Kayışın kaymadığını bir an için kabul edersek, döndüren kasnağın çevre hızı; döndürülen kasnağın çevre hızına eşit olur. Buna göre; kasnakların çevresindeki (A1) ve (A2) noktalarının hızı, kayış hızına eşit demektir. Şu halde;
Döndüren kasnak üzerindeki (A1) noktasının hızı:
Döndürülen kasnak üzerindeki (A2) noktasının hızı:
Yukarıdaki açıklamaya göre, (1) ve (2) numaralı formüllerin sağ taraflarını eşit yazabiliriz :
∏ • D1 • n1 /60 = ∏ • D2 • n2 /60
Eşitliği kısaltırsak :
D1 • n1 = D2 • n2 …………….. 3.formül bulunur
Kural: Kayışla hareket iletiminde döndüren kasnağın çapı ile dönme sayısının çarpımı, döndürülen kasnağın çapı ile dönme sayısının çarpımına eşittir.
(3) numaralı eşitliği, şöyle de yazabiliriz :
D1/D2 = n2/n1
Kural: Kayış ile hareket iletiminde, kasnak çapları ile dönme sayıları ters orantılıdır.
(4) numaralı eşitlikte geçen (D1/D2) oranına, transmisyon oranı ve (n2/n1) oranına da, iletim oranı denir.
Kayış kasnak sistemi Kayış kayması:
Kayış ile işletimde döndürülen kasnağın çevre hızı, döndüren kasnağın çevre hızından, daima küçüktür. Bunun nedeni; kayış kaymasıdır. Kayış kayması, (0,01 … 0,05) arasında olabilirse de, (0,02) yi geçmemesi uygundur. Çünkü : Kayış kayması bu değerden daha fazla olursa, kayış kaymasının oluşturacağı ısınma, kayışa zarar verebilir.
(4) numaralı eşitlikte, döndürülen kasnağın (n,) dönüş sayısını yalnız bırakalım;
n2= D1.n1 / D2
Döndürülen kasnağın dönme sayısını tam olaraK bulabilmek için, kayış kayması olan (k) mn, dikkate alınması gerekir. Böylece:
n2= D1.n1 /D2 – d1.n1/D2 . k buradan:
n2 = D1.n1 /D2 . (1-k) …………….. 6
(6) numaralı formülde geçen (1 – k) değerine, kayışla işletimin verimi (Randımanı) denir. Verimi (nü) ile gösterirsek, (7) numaralı formül elde edilir.
n2 = D1.n1 /d2 . nü …………….. 7
Kayış kasnak sistemi kasnak hesabı uygulaması
Bir elektrik motorunun miline kamalı olan kasnağm çapı (150 mm.) olup, bu kasnaktan çapı (500 mm.) olan diğer bir kasnağa f kayış ile hareket vermek istiyoruz. Elektrik motorunun mili (1500 D./D.) yaptığma ve kayış kayması (% 2) olduğuna göre :
A — Döndürülen kasnağm dönme sayısını,
B — Kayışla işletimin verimi (% 97) olduğu kabul edilerek, döndürülen kasnağın dönme sayısını Bulalım.
Faydalı bilgiler için teşekkürler…