Makine elemanları bölümündeki bu yayınımızın konusu Konik dişliler nerede kullanılır? olacak. Konik dişlinin kullanıldığı yerler konusunu örneklerle işlemeye çalışacağız. Konik dişli çark kullanım alanları itibarı ile makine sektöründe yer alanlar için oldukça önemli bir yere sahiptir. Hareket ve kuvvet iletiminin söz konusu olduğu pek çok yerde karşımıza çıkabilir.
Konik dişli çark kullanım alanları
Konik dişliler, bir dişli sistemindeki tahrik yönünü 90 derece değiştirmek için kullanılabilir.Buna İyi bir örnek olarak el matkabının ana mekanizması olarak gösterilebilir. Matkap tutacağı dikey yönde döndürüldüğünden, konik dişliler sayesinde mandren yatay bir eksen etrafında döner.
Her türlü hareket ve güç iletiminde dönme yönünün değiştirilmesi
Yukarıdaki sistemde motordan alınan dairesel hareketin(1), dönme eksenini değiştirerek(2) zincir vasıtasıyla(3) iletimini görüyoruz.
Yukarıdaki resimde ise eski bir lokomotif dizaynından alınmış bir görüntüyü görüyoruz. Motordan alınan hareketin tekerlere iletiminde yine konik dişli çarklar kullanılmış.
Konik dişliler nerede kullanılır
Mekanik Garaj Kapıları
Elektrikli garaj kapıları, kapıyı döndürmek veya açmak için sevk dişlilerini kullanır. Dişliler birbirine dik açılı olarak yerleştirilir ve dikey bir kuvvetin yönünü yatay bir kuvvete çevirir.
Aşağıda ise yukarıda gördüğünüz sistemin hareketli animasyonunu izleyebilirsiniz.
Motorlu taşıt şanzımanları
Diferansiyel Dişli sistemi
Otomobiller, bir girişten iki çıkış sağlamak için diferansiyel dişli sistemleri kullanır.Diferansiyel tahrik tertibatı, en azından üç adet konik dişli içerir ve bu tertibat tork iletmek için mükemmel bir şekilde çalışır.
Resimlere tıklayıp yakından inceleyebilirsiniz
Helikopter şanzumanı ve dişli kutusu
Konik dişliler çoğunlukla hareketin iletilmesinde eksen değişikliği amacıyla (Yatay eksendeki dönmenin dikey eksende dönmeye çevrilmesi ya da tam tersi)kullanıldığını biliyoruz. Bunun en güzel örneğini helikopterlerde görürüz.
Konik dişliler nerede kullanılır konusuna bir diğer örnek de helikopterler. Helikopter pervanelerindeki hareketlerin oluşması için motordan alınan hareketin ekseninin değişmesi gerekiyor. Burada da konik dişli çarklar devreye giriyor.
Aslında gerçek bir helikopterin pervane mekanizması çok daha fazla karışık olmasına karşın yukarıdaki model helikopterin parçasından alınmış görüntüde konik dişli kullanıldığını görüyoruz.
Yukarıdaki resimde ise helikopter kuyruk şanzımanının teknik resmini görüyoruz. 2 ve 3 numaralı parçaların birlikte çalışan konik dişliler olduğuna dikkat çekelim.
Motosiklet motorları
Dikiş makinesi
Yukarıdaki resimde ise singer dikiş makinesinin mekanizmasını görüyoruz.Burada konik dişli çifti kullanılmış. Resme tıklayıp yakından inceleyebilirsiniz.
Görüldüğü üzere konik dişliler günlük hayatımızda kullandığımız pek çok makinenin çalışma sisteminde yer alabiliyorlar. Eğer bir yerde dönme hareketi varsa ve bu hareket başka bir yere ekseni değiştirilerek iletiliyorsa burada konik dişlinin varlığından söz edebiliriz. Kim bilir belki de bundan emin olmak için yukarıdaki resimlerde olduğu gibi içini açıp bakabiliriz de.
Bu yayınımızda Konik dişliler nerede kullanılır? sorusuna cevap vermeye çalıştık. Elbette konik dişlinin kullanıldığı yerler burada verdiğimiz örneklerle sınırlı değil. Konik dişli çarkın kullanım alanları tahmin edileceği üzere oldukça geniş. Bu konuda bir parça ufkunuzu açabildiysek ne mutlu bize.