Tornada Kesme Hızının Tanımı ve Önemi
Kalem ucunun, iş parçası çevresinde, dakikada metre cinsinden aldığı yola kesme hızı denir. Kalem ömrünü uzatmak ve istenen yüzey kalitesini sağlamak yönünden kesme hızı büyük önem taşır.
Tornada Kesme Hızına Etki Eden Faktörler
Malzemenin sertliği, talaş derinliği ve ilerleme miktarı, kesme hızını ters orantılı olarak etkiler. Kalemin sertliği ve makine kapasitesi, kesme hızını doğru orantılı olarak etkiler.
Tornalamada işin sertliği, talaş derinliği ve ilerleme arttıkça, kesme hızını düşürürken; kalemin sertliği arttıkça, kesme hızını yükseltmek gerekir.
Tornada Kesme Hızı Hesabı
Kesme hızı, İşin çapına ve devir sayısına göre hesaplanır.
d: işin çapı (mm)
n: işin dakikada devir sayısı: (devir/dakika)
v: kesme hızı m/dk (metre/dakika)
olduğunda; kalem ucunun işin bir dönüşünde aldığı çevresel yol= π . d olur.
Dakikada alınan yol ise, π . d . n olur. Çap ölçüsünün mm cinsine dönüştürülmesiyle:
Kesme Hızı V = π . d . n / 1000 (m/dk)
Tornada Kesme Hızı Hesabı Örnek Soru
20 mm çapındaki parçayı 500 devir/dk ile işlemek için kalemin kesme hızını bulunuz.
ÇÖZÜM:
V = π . d . n / 1000
V= 3,14 . 20 . 500 / 1000
V= 31,4 m/dk
NOT:
Kesme hızı, HSS kesici uçlarda V=20m/dak
Sert maden uçlu kalemlerde V=40m/dak alınır.
Kesme Hızından Devir Sayısı Hesabı
Seçilen kesme hızında tornalama işlemi yapabilmek için, tezgâhın uygun devir sayısına ayarlanması önemlidir. Kesme hızını verecek devir sayısı bulunduktan sonra, tornanın devir değiştirme kolları ile gerekli ayar yapılır. Kesme hızı, V = π . d . n / 1000 olduğundan:
Devir sayısı (n) = 1000 . V / π . d
Olacaktır. Birimi ise dev/dk dır.
NOT: Pratik olarak hesap yapmaya gerek duyulmadan gerekli devir sayısının bulunması için değişik malzemeler için önceden hesaplanmış kesme hızları tablosundan faydalanılabilir.
İşlenecek malzeme, takım, takım ömrü ve ilerleme değerlerine göre kesme hızı değerleri
KESME HIZI TABLOSU PDF İNDİR
Kesme Hızından Devir Sayısı Hesabı Örnek Soru
100 mm çapındaki parçayı 25 m/dk kesme hızı ile işlemek için devir sayısını bulunuz.
ÇÖZÜM:
n = 1000 . V / π . d
n = 1000. 25 / 3,14 . 100
n = 79,6 bulunur ve tezgahtaki devir sayısı en yakın rakam olan 80 dev/dk ayarlanır.
Yukarıdaki tipte bir torna tezgahında ise en yakın devir olan 70 dev/dk seçilebilir.