TIRTIL ÇEKME .Tornada Tırtıl çekme işlemi

Tırtıl Çekme

İmalât atelyelerinde açılan bütün tırtıllar ince, orta, kaba, düz ve baklava olarak sınıflandırılır. Tırtıl aleti, yüzeyine tırtıl açılmış ve sertleştirilmiş küçük makaralardan meydana gelir.

Tırtıl çekme: Bir parçanın yüzeyini tırtıl denen aletlerle girinti ve çıkıntılı hale getirmek için yapılan işlemdir.
Elle tutulacak, çevrilecek, veya ayarlanacak kısımlar somun, vida, veya alet kolları tırtıllı olursa daha rahat çalışılır. Örneğin fitness ağırlık barı gibi.

Terli, yağlı elle tutulması durumunda iş kazalarına yol açabilecek alet tutacaklarına tırtıl açarak daha güvenli çalışma imkanı sağlayabiliriz.
Bu gibi silindirik yüzeylere tırtıl açma işlemini ise torna tezgahlarında yapabiliriz.

Bu işlem için Tırtıl katerine ihtiyacımız olacak. Tırtıl kateri, üzerinde serbestçe dönebilen tırtıl makaraları bulunan bir ekipmandır.

Tırtıl katerlerinin tek, 2 ya da daha fazla makaralı, ayarlı tipleri bulunur.

Tırtıl makaralarının da tercihe göre değişik tipleri vardır. Kaba, orta, ince dişli .düz dişli baklava dişli gibi.

Tornada tırtıl çekme işleminin prensibi, düşük hızda kendi ekseninde dönen silindirik parçaya temas eden tırtıl makaralarının parça eksenine paralel olarak, düşük hızla ilerleyerek parça üzerinde izler oluşturmasıdır.

Tornada Tırtıl Çekme işlemi

Tırtıl açmaya başlarken, iki makaranın da eşit izlerle baklava yapmasına dikkat etmelidir. Tırtıl çekme işlemine başlanıldığı zaman makaralar parçaya fazla bastırılmak ve iz yaptığından emin olunduktan sonra basınç azaltılmalıdır.

Tırtıl çekilmiş kısım şekildeki gibi temiz keskin ve baklava tırtıllı olmalıdır. 

Eğer iyi başlanırsa çoğu zaman orta veya büyükçe bir ilerleme ile tırtıl çekme işlemi sonuna kadar iyi gider. Eğer baklava tırtıl iyi başlamıyorsa, parça üzerinde başka bir kısımdan başlayın, eğer sonuç bu defa iyi ise, bozuk olan kısım, üzerinden tekrar geçilerek,düzeltilebilir.

Tırtıl çekmede işlem sırası

1. İş parçası iki punta arasına ya da ayna-punta arasına olabildiğince  kısa bağlanır ve tırtıl boyu işaretlenir.
2.  Tırtıl makaraları punta yüksekliğinde ve sola doğru yaklaşık 50 lik bir açı ile kalemliğe bağlanır.
3. Torna fener mili düşük ve uygun bir devir sayısına ayarlanır.

4- Tırtıl işin yüzeyine temas ettirilir ve 0.1 ila 0.2mm kadar ilerletilir.

5- İşin yüzeyinde tırtıl izleri oluştuğu görüldüğünde torna arabası yavaş yavaş hareket ettirilir.(Tercihen otomatik ilerleme çalıştırılmalıdır)

6- Tırtıl sonuna gelindiğinde tezgah durdurulur ve ayna tersine çevrilir.Bu işlem tornada vida çekmeye benzer.

7- İşlem sırasında sürekli bir fırça ya da yağdanlık ile ile iş yüzeyine yağ sürülmelidir.

Tırtıl Çekmenin yapılışı video

Tırtıl açma Soruları

Soru : Tırtıl açma işleminde parçanın çapı büyür mü ?

Cevap : Tırtıl açma işlemi sonunda, parçanın çapı biraz büyür.

Soru: Tırtıl çekmede otomatik ilerleme verilir mi ? Yağ kullanılır mı ?

Cevap : Tırtıl çekme için otomatik ilerleme kullanılabilir, bunun için bir ve iki paso yeter. Gereç ne olursa olsun, tırtıl açarken yağ kullanılır.

Bu yazımızda tırtıl çekme nasıl yapılır konusuna değindik. Yeni yazılarda buluşma dileği ile