Bu yazımızın konusu manometreler. Manometrelerin çalışma prensibi ve manometre çeşitleri olacak. manometre çeşitlerini ve çalışma sistemlerini detaylı olarak inceleyeceğiz.
Manometre
Pnömatik (hava basıncı ile çalışan) sistemlerde kullanılan havanın basıncını ölçmek için manometre kullanılır.
Manometrenin çalışma prensibi
İçinde dolaşan havanın basıncına göre uzayıp kısalabilen bir boru, bağlı bulunduğu mafsal sistemiyle ibreyi hareket ettirmektedir.Boru yay gibi esnemekte ve böylece farklı basınç değerlerini, göstermeye yardımcı olmaktadır.Mafsalın boru şeklindeki yayın esnemesi sonucu aşağı yukarı hareket bir dişli sistemiyle dairesel harekete dönüştürülür ve ibrede sapmalar görülür. Basıncın değeri, skaladan ibrenin gösterdiği değer olarak okunur.
Manometrenin kısımları ve çalışma sistemi. (yukarıda)
Manometre devrenin istenen herhangi bir noktasına konarak, o noktadaki basınç tesbit edilir.Manometremin gösterdiği basınç etken veya efektif basınçtır.
Bu cihazla, sistemdeki çalışma basıncı, atmosferik basınca göre ölçülür. ölçümler, bourdon tüpü veya diyaframla yapılır Sık ve hızlı yük değişimi.basınç tepelen titreşim ve darbelerden oluşan yüksek dinamik yük altındaki test noktalarında basınç ölçerken, bu cihazlar sönümleyici akışkanla (genellikle gliserinle) doldurulurlar. Manometreler eğer hidrolik sistemin kontrolü amacıyla kullanılacaksa, bunlar elektrik kontaklarıyla bağlanabilirler.
Manometre çeşitleri
Manometre çeşitleri incelenirken manometrelerin çalışma sistemlerinin ve kullanıldığı alanların tipine göre tanımlayacağız. çalışma sistemlerine göre üç çeşit manometre vardır. Bourdon tüplü manometre, diyaframlı manometre ve fark basınç manometreleri.
Bourdon tüplü manometreler
Bu tip manometreler sıvı akışkan ve gaz akışkan ortamlarında basınç ölçümü için kullanılırlar. Ancak bunlar, yüksek viskoziten ortamlarda, kristalize olan ortamlarda veya bakır alaşımlar ile reaksiyona giren akışkan ortamlarında kullanılmazlar.
İzin verilen uygulama aralığı:
Durağan yük için üst limit: Tüm ölçek değerinin 3/4’ü
Değişken yük için üst limit: Tüm ölçek değerinin 2/3’ü
Kısa süreli olarak tüm ölçek değerine ulaşabilir.
Bourdon tipli manometrenin yapısı ve çalışma prensibi
Bourdon tüpünün açık ucu, yay ölçüm elemanının (1) borusundaki basınçla, atmosferik basıncın farkına göre değer alır. Doğrusal ölçümü değen bağlantı kolu (2) üzerinden hareket şeklinde itilir ve gösterge skalası (4) üzerinde gerçek değeri yansıtır.
Diyaframlı manometreler
Bu tip manometreler bourdon tüplü ölçüm manometrelere oranla, titreşime karşı daha hassastırlar. Ayrıca, gazlı, paslanmış, temizlenmemiş veya yüksek viskoziteli ortamlar için daha uygundurlar.
Diyaframlı manometrelerin kullanıldığı yerler:
Diyaframlı manometreler, beton ve çimento pompaları, kok tesisleri, çamur pompalar, maden ocağı lokomotifleri ve yol yapım makinalarında kullanılırlar.
Diyaframlı manometrenin yapısı ve çalışma prensibi
iki flanş arasında gerilmiş, eş merkezli bir diyafram (1), basınçlı hazneyi iki ayrı bölüme ayırır. Basınç bölmesi (2) dışarıya bağlıdır ve atmosfer basıncıyla basınçlanmıştır. Bölme (3), ölçüm konumunda çalışma basıncıyla basınçlanmıştır ve ölçme bölümünü oluşturur. Bölmedeki basınçla (2) ölçme bölmesindeki basınç (3) arasındaki fark basıncı, diyaframın bir yönde deformasyonuna sebep olur. Bu deformasyon bir itme kolu ile (5) ekran mekanizmasına ve ölçekte doğru konumu gösteren bir
ibreye iletilir. (4)
Fark basınç manometreleri
Bu cihazla iki çalışma basıncı arasındaki fark basıncı ölçülür. Bu ölçüm, bourdon tüplü manometreyle veya diyaframlı manometreyle yapılır. Bu cihazlar, darbe ve titreşimin olduğu yüksek dinamik yük altındaki, test noktalarında basınç ölçülürken, sönümleyici akışkanla (genellikle gliserinle) doldurulurlar. Ayrıca, bu cihazlar hidrolik bir sistemin kontrolünde kullanılırlarsa, elektrikli veya pnömatik şalterlerle bağlanabilirler.
Bourdon tüplü fark basıncı manometreleri
Bu manometreler, viskozitesi yüksek olmayan ve kristalize olmayan akışkan ve gazlar arasındaki basınç farklarının ölçülmesinde kullanılırlar.
Bu basınç ölçüm cihazında, birbirinden bağımsız çalışan iki bourdon tüplü ölçüm sistemi vardır. ölçüm elemanının (basınçlanmadan doğan) hareketleri, ölçülen basınca orantılı olarak manometreye iletilir ve skalada gösterilir.
Diyaframlı Fark basınç manometresi
Bu cihazlar, sıvı akışkanların ve gazların fark basınç ölçümleri için uygundurlar. Genellikle, boru hatları ve filtre sistemi arasında oluşan basınç düşümünün ölçümü için kullanılırlar.
