Kamalar kamalı birleştirmeler
makine elemanları kamalar ve kamalı birleştirmeler konusu . Kama: Dişli çark, kasnak, kavrama gibi makina parçalarım millerle sökülebilir şekilde birleştirmeye yarayan elemanlardır.
Makina parçalarından mile, mildeki döner hareketin makinalara iletilmesinde aracı olurlar. Sökülüp takılabilirliği sağlayıp aynı zamanda bağlantı temin eden elemanlardır.
Kamalar, kullanıldıkları yerin özelliklerine göre değişerek çeşitli isimler alırlar.
Kamaların çeşitleri:
Enine çalışan kamalar: TS. 147/12
- a. Tek eğimli enine kamalar
- b. çift eğimli enine kamalar
Mil eksenlerine dik konumda takılan kamalardır. Bu kamalar parçaları birleştirmeden çok, enine gelen kuvvetleri karşılama ve ayar iş lemleri için kullanılırlar. Ayrıca sık sık sökülüp, takılması gereken yerlerde de kullanılır.
Bir tarafı veya iki tarafı eğimli olarak yapılan bu kamaların eğimleri,
— Ayar işleri için , 1:5 ila 1: 10
— Tutuk birleştirmeler için 1: 30 ila 1: 40
— Kendiliğinden sökülmesi istenen yerlerde 1 : 15 ila 1: 25 alınır.
Enine kama ve buna bağlı ölçülerin değeri:
d = Mil çapı
s = Kama kalınlığı = l/4d ilâ l/3d
h = Kama yüksekliği = d ilâ l,25d
hı= Kama dayanma yüksekliği 2/3d ilâ 3/4d alınır.
Enine çalışan kamaların şekli ve montajı soldaki şekil montaj,ortadaki tek eğimli ,sağdaki çift eğimli kama
Boyuna çalışan kamalar:
Boyuna kamaların gereçleri genel olarak 60 kg/mm* çekme dayanımlı sade karbonlu çeliklerden (ç 1060) ya da Islah ve Sementasyon çeliklerinden yapılırlar.
Boyuna kamalar kanal freze ve parmak freze çakıları ile açılır.
Genellikle şekillerine göre adlandırılırlar. Eğimli ve eğimsiz olmak üzere iki grupta incelenir.
Eğimli kamalar
Eğimli kamalarda kamanın üst yüzeylerine ve göbeğe açılan kanala 1 : 100 eğim verilir. Bu eğim mil ile göbeği gerdirerek sıkma işlemi yaparlar.
- Burunlu kamalar TS 147/6
- Burunlu oyuk kama TS 147/8
- Burunlu yassı kama TS 147/7
- Teğet kamalar TS 147/20-21
- itme kama TS 147/5
- Yassı kama TS 147/9
Eğimsiz kamalar
a-) Uygu kamaları TS 147/2
Uygu kamaları Yan yüzeylerine gelen kuvvetleri iletmeye ve karşılamaya yararlar. Alıştırma ve kayma kamaları olarak görev görürler. Kama üst yüzeyi ile göbek arasında boşluk bulunur. Mil kanalı üzerine sıkıca alıştırılır.
b) Yarım ay kama TS 147/10
Yarım ay biçiminde olup, mil üzerine açılan yarım ay biçimindeki kanala yerleştirilir. Kama kanalları özel (T) freze bıçakları ile açılır. (Aşağıdaki şekil)
Makina yapımında, takım tezgahlarında, pompaların millerinde çok kullanılan kama tipidir. çekme dayanımı 50 kg/mm21 olan çeliklerden yapılırlar.
yarım ay kama yuvası t freze ile açılır
Resim çizimlerinde tı ve t2ölçüleri belirtilmesi gerekir. IT9 ve IT8 toleransları tavsiye ile seçilmelidir.
b : 10 mm genişliğin de ve yüksekliği h : 13 mm olan bir yarım ay kamanın gösterilişi;
Yarım Ay Kama 10×13 TS 147/10
Teğet kamalar
Büyük güçlerin iletiminde kullanılır. 60 mm den büyük’ çaplı mil ve göbek bağlantılarında, çok büyük döndürme momentlerinin olduğu yerlerde, darbeli kuvvetlerde vb yerlerde kullanılır.
Teğet kamaların eğimi 1: 100 olup, montaj esnasında 120° kaçık kama çifti kullanılır. Eğer bir zorluk ile karşılaşılırsa kamalar arasındaki kaçıklık 180° alınabilir.
Kamalı miller 147/14-18
Büyük momentlerin, büyük güçlerin iletilmesinde, motorlu taşıtlarda, fazla zorlanan hız kutularında… vb yerlerde kullanılırlar. Mil ekseni doğrultusunda hareket ederek çalışırlar.
Kamalı miller, azdırma yöntemi ya da divizör tertibatı yardımı ile açılırlar. Divizör tertibatına kanal frezesi takılır. Kamalı miller mil çap larına bağlı olarak kanal sayıları tesbit edilir.
kamalı miller Türk Standartlannda hafif, orta ve düz tip olarak gruplandırılmıştır.
Hafif tipler TS 147/15
Orta tipler TS 147/16
4 kanallı kamalı miller TS 147/18
6 kanallı kamalı miller TS 147/19 olarak belirtilmiştir.
Kamalı Millerin Standart Gösterilişi
46x52x12 anma ölçülerinde ve (dı) çapı (j6) toleranslı 6 kamalı, kamalı mil profilinin gösterilişi :
Kamalı mil profili A 46xj6x52x12 TS 147/19
46x52x12 anma çapında 6 kamalı bir kamalı göbek profilinin gösterilişi :
Kamalı göbek profili 46x52x12 TS 147/19
Kamalı birleştirmeler
Kasnak kama kanalı
Mil kama kanalı
Delik kama kanalı
Kasnak montajı
Kasnak kesiti
kasnak kesit resmi
kamalı birleştirmenin teknik gösterimi
yarım ay kamalı birleştirme (mil -kasnak montajı ) teknik resmi .(yukarıda)
Torna ve freze gibi iş tezgahlarında kullanılan çevirme kolu (volan) da kamalı birleştirmelere örnektir.
Kamaların standart gösterimi :
Boyuna kamaların siparişleri belirtilirken kama ismi, ebad ölçüleri ve TS numarası belirtilerek sipariş verilir.
örneğin : genişliği b = 16, yüksekliği h = 10, uzunluğu 1 = 180 mm olan burunlu kamanın gösterilişi =
Burunlu kama 16x10x180 TS147/6