Basınç düşürücü valf
Basınç düşürücü valfin görevi
Giriş basıncını (pompa basıncını) istenilen değerde tutan basınç emniyet valflerinden farklı olarak, basınç düşürücü valfler çıkış basıncına (kullanıcı basıncına) etki ederler.
Giriş basıncının düşürülmesi (birincil basınç) veya çıkış basıncının (ikincil basınç) sabit tutulması ana devrede etkili olan basıncını altında kalan değerin ayarlanması ile sağlanır. Bu sayede devrenin bir kısmının basıncını sistem basıncından daha düşük bir değere ayarlayabilmek mümkün olur.

Basınç düşürücü valfin fonksiyonu
Basınç düşürücü valfin görevine uygun olarak çıkış basıncının ayar edilen belirli basınç değerinin üzerine çıkmaması için, çıkış basıncı, kumanda elemanının (sürgü veya bilya) arka kısmına iletilir ve kumanda yayının önceden ayarlanmış kuvvetiyle karşılaştırılır. pA • AK hidrolik kuvvet değeri ayar edilen yay kuvveti değerini aşarsa, sürgü, kumanda bölgesinin kapanış yönünde yukarıya doğru hareket eder. Ayar pozisyonunda sürgü kuvveti dengededir. (Fp = pA • AK). Kumanda bölgesinde, debisi ve pE giriş basıncına bağlı olarak pA basıncı değerini sabit tutmak için gereken açıklık miktarı ayarlanmış olunur.
Prensip olarak basınç düşürücü valfler direkt ve pilot kumandalı olmak üzere iki türlüdür.

Basınç düşürme valfinin çeşitleri
basınç düşürme valflerinin kumanda tiplerine göre çeşitleri aşağıda verilmiştir.
DR.D tipi direkt kumandalı basınç düşürücü valfler
Direkt kumandalı basınç düşürücü valfler prensip olarak 3 yollu olarak imal edilirler. Örneğin ayar elemanı (1) ikincil devrenin basınç emniyetini sağlar. Ayar işleminin, şekilde görüldüğü gibi bir düğme veya muhafaza kapaklı altı köşe bir vida yada skalalı kitlenebilir bir düğme ile gerçekleştirilmesi kullanım yerine ve kullanıcının isteklerine bağlıdır

Basınç düşürme valfi nasıl çalışır
Başlangıçta valfler açıktır. Yani bu durumda hidrolik akışkan serbest bir şekilde P kanalından A kanalına doğru akabilmektedir. Aynı zamanda A kanalındaki basınç, basma yayının (3) karşısındaki sürgü yüzeyine kumanda hattı (2) vasıtasıyla tesir eder. A kanalındaki basınç, basma yayının (3) ayar değerini aşacak olursa, kumanda sügüsü (4) kumanda pozisyonuna gelir ve A kanalında ayar edilen basıncı sabit tutar. Sinyal ve pilot yağı debisi dahili olarak (2) nolu kumanda hattı vasıtasıyla A kanalından alınır.

A kanalındaki basınç değeri kullanıcıya uygulanan harici kuvvet etkilerinden dolayı yükselmeye devam ederse, kumanda sürgüsü (4) basınç yayına (3) doğru daha fazla itilir. Bu sayede A kanalı kumanda sürgüsündeki (5) kumanda bölgesi (4) kenarı üzerinden tanka bağlanır. Bu anda basıncın yükselmesinin devam etmesini engelleyecek miktarda akışkan tanka tahliye edilir.
Yay boşluğundan (6) kaçak yağ tahliyesi daima harici olarak T kanalı (4) üzerinden gerçekleştirilir.
A kanalından P kanalına akışkanın serbest olarak geri dönebilmesi için istenirse devreye bir çek valf (7) ilave edilebilir. A kanalında düşürülen basınç değerini kontrol edebilmek için ayrıca manometre bağlantı uçları (8) bulunmaktadır.

DR Tipi Pilot kumandalı 2 yollu basınç düşürücü valfler
Büyük debi değerlerinde basınç düşürme işlemi için pilot kumandalı basınç düşürücü valf kullanılır.
Bu elemanlarda, pilot kumandalı basınç emniyet valflerinde olduğu gibi, kumanda sürgüsünün yay tarafına direkt kumandalı bir basınç emniyet valfi bağlanmıştır.
Pilot kumanda valfi sistemin ölçüm elemanı olarak görev yapar.

istenilen çıkış basıncı değeri pilot kumanda valfinin yayı (1) üzerinden ayar edilir.
Normal konumda valf açıktır, yani bu durumda akışkan ana sürgü çekirdeği (2) üzerinden B kanalından A kanalına serbestçe akabilir.
A kanalında varolan ve ayar edilecek olan akışkan basıncı ana sürgünün alt tarafına etki yapar. Aynı zamanda bu basınç orifis (3) üzerinden ana sürgünün yayla yüklenen bölümüne ve 5 no’lu kanal üzerinden pilot valfindeki (7) bilya (6) üzerine baskı uygular.
Aynı şekilde bu basınç 8 no’lu orifis kumanda hattı (9), çek valf (10) ve orifis, (11) üzerinden bilyaya (16) etki eder. Yayın (1) ayar değerine bağlı olarak bilyanın (6) önünde, 5 no’lu kanalda ve yay boşluğunda bir basınç meydana gelir. Bu basınç kumanda sürgüsünü (13) açık konumda tutar. değeri yayda (1) ayarlanmış basınç değerine eriştiğinde pilot valf harekete geçer yani bilya (6) oturma yüzeyinden kalkar.
Bu işlem sonucu pilot yağı orifislerden (8 ve 5) geçerek valf çıkışından pilot valfe doğru akar. Orifislerde meydana gelen basınç düşümü ana kademedeki kumanda sürgüsüne etki eder ve ana sürgüyü yaya doğru iter. A kanalındaki basınç ile yayda (1) ayar edilen basınç değeri dengeye ulaştığı zaman istenilen basınç düşürme fonksiyonu yerine getirilmiş olur.
Yay (1) boşluğundan (14) tanka pilot yağı tahliyesi daima kumanda hattı (15) üzerinden ve harici olarak gerçekleştirilir.
Basınç düşürücü valflerde iki türlü kumanda devresi vardır
1. kumanda devresi; küçük debi değerlerinde kararsızlığı kompanse etmek için ve ikinci kumanda devresi de büyük debi değerlerinde ana sürgünün kapama etkisini kompanse etmek için kullanılır.
1. Kumanda devresi orifis (8), kumanda hattı (9) bilya (10) ve orifis (11) üzerinden A kanalından başlayarak pilot kumandaya kadar etkilidir. 2. kumanda devresi ise orifis (3) ve kontrol hattı (3) üzerinden A kanalından başlayarak pilot kumandaya kadar etki eder.
1. veya 2. kumanda devresinin ne zaman etkili olacağı (3) ve (8) nolu orifislerdeki yerel basınç ilişkilerine bağlıdır. Çoğu çalışma koşullarında her iki kumanda devresi de aynı zamanda aktiftirler.
Çok yüksek akış hızlarında (8) nolu orifiste (3) nolu orifisten daha küçük bir basınç düşümü meydana gelir. Akışkan debisi yönünün (3) no’lu orifisten (8) no’lu orifise doğru dönmesinin önlenmesi için devreye bir çek valf (10) eklenir. Bu çek valf sayesinde 1. kontrol devresi 2. kontrol devresinden ayrılır.
A kanalından B kanalına geri akışın serbest bir şekilde gerçekleşebilmesi için isteğe bağlı olarak devreye bir çek valf (16) ilave edilebilir.
Manometre bağlantısı (17) A kanalında düşürülen b değerinin okunmasına olanak sağlar.